University of Groningen Press

Groningen door dromersogen

Raoul de Jong — 2024-05-30

Groningen door dromersogen is een veelkleurig mozaïek van verhalen, die in al hun verscheidenheid één ding met elkaar gemeen hebben: zij vertellen over wat zich schuilhoudt in Stad en Ommeland.

In zijn speciaal voor dit boek geschreven bijdragen betrekt Raoul de Jong zijn lezers bij zijn persoonlijke zoektocht naar zijn Surinaamse en Groningse wortels. Zijn verhalen vertellen over een reis naar de tropische binnenlanden, een spirituele reis ook naar de bronnen van een literatuur die in Nederland lange tijd onbekend was en die er nog altijd op wacht om door nieuwe lezers ontdekt te worden.

Ook bevat dit boek werk van elf studenten van de Rijksuniversiteit Groningen die zich, begeleid door Raoul de Jong, verdiepten in verhalen in en over Groningen. Hun eigen teksten voeren ons naar onbekende plaatsen in de stad en de provincie, naar episodes uit het bewogen verleden, naar witte wieven, kluizenaars, zwervers en jeneverstokers. Groningen door dromersogen toont hun verbeelding van het Noorden.

Aan deze bundel werkten mee:

Raoul de Jong: Gastschrijver Rijksuniversiteit Groningen | 2023 – 2024
Susanne Veenstra
Kim den Hartog
Inge van der Molen
Wies Zuidema
Noor te Velde
Twan Tromp
Yvonne van Kollenburg
Esther Spil
Elise Janssen
Ruben Bikker
Sander Emanuel Beyen-Pattinaya
Prof. dr. Mathijs Sanders

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen

Deze uitgave is tot stand gekomen in samenwerking met Studium Generale Groningen

Projectbegeleiding: Nina Dieters (Studium Generale Groningen) en Martien Stege (Universiteitsbibliotheek Groningen)
Eindredactie: Kim den Hartog, Susanne Veenstra, Yvonne van Kollenburg, Inge van der Molen
Illustraties omslag en binnenwerk: Nadine Buitendijk
De afbeeldingen bij 'De koepelpassages' zijn door de auteur gegenereerd met behulp van kunstmatige intelligentie.
Foto Raoul de Jong: Jan Rosseel
Vormgeving en opmaak: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk
Omslagontwerp: Bas Ekkers
Bureauredactie: Astrid Werumeus Buning

Groningen door Dromersogen (ISBN:9789403430843) kan in gedrukte vorm worden besteld op de site van onze partner Uitgeverij kleine Uil. en via alle reguliere (internet)boekhandels.

Algemene informatie over bestellen en levertijd.

Het Boek van Brecht

Jos A.A.M. Biemans — 2024-05-23

Recent kreeg de Universiteitsbibliotheek Groningen een handgeschreven getijdenboek uit de vijftiende eeuw cadeau. Dit soort boeken waren destijds in de Nederlanden een populair middel voor privédevotie. Veel mensen wilden goede gelovigen zijn en zij
meenden dat het (op)lezen van gebeden daarvoor een probaat middel was. Een van hen was Brecht, de eerste bezitter van dit getijdenboek. Haar boek heeft een opmerkelijke geschiedenis en band met Groningen, die hier door Jos Biemans en Anne Korteweg uit de doeken wordt gedaan.

Vormgeving en opmaak: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk
Omslagontwerp: Mirjam Kroondijk
ISBN (print): 9789403430904
ISBN (pdf): 9789403430911

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen

Het boek van Brecht (ISBN:9789403430904) kan in gedrukte vorm worden besteld op de site van onze partner Uitgeverij kleine Uil. en is beschikbaar via alle reguliere (internet)boekhandels.

Algemene informatie over bestellen en levertijd.

Het getijdenboek zelf is van kaft tot kaft gefotografeerd. Deze foto's zijn online te zien in onze repository.

Kleine deeltjes, grote vragen

Wouter Roos — 2024-04-16

De oratie van Wouter Roos gaat over kleine deeltjes en grote vragen. Hierin beargumenteert Roos dat grote vragen die ons bezig houden, alleen echt goed beantwoord kunnen worden als je begrijpt hoe het leven op de allerkleinste, moleculaire schaal, in elkaar steekt. Hier gaat het dan vooral over vragen op natuurwetenschappelijk gebied, maar ook over bijvoorbeeld de vraag waar we vandaan komen. Roos, die benoemd is tot hoogleraar Moleculaire Biofysica, laat zien dat door oog voor het detail te hebben, oftewel het kleine te eren, je de grote vragen te lijf kunt gaan.

Hiernaast bespreekt hij ook de verengelsing van de opleidingen in Nederland, wat nu breed uitgemeten wordt in de media. Roos beargumenteert dat in sommige gevallen het inderdaad nuttig is in het Engels te onderwijzen, maar dat het ook vaak prima in het Nederlands kan. Verder breekt hij ook een lans voor het belang van goed en gedifferentieerd MBO, HBO en academisch onderwijs. Opleidingen op al deze niveaus zijn erg waardevol voor de maatschappij en daarom is het zo belangrijk dat de overheid dit ook uitdraagt en dat er niet wordt verteld dat iedereen naar de universiteit moet. Hij maant de komende regering dit goed en duidelijk over te brengen aan onze scholieren.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Foto voorkant: Annemieke van der Ham
Auteursfoto: Reyer Boxem (http://www.reyerboxem.nl/)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Toegankelijke en snelle procedures

Hanna Tolsma — 2024-04-09

De Nederlandse overheid heeft de taak en ook de ambitie om de komende jaren verschillende grote maatschappelijke opgaven te realiseren: energietransitie, woningbouw, kringlooplandbouw en een gezonde leefomgeving. Met omgevingsrechtelijke besluiten zal de overheid uitvoering geven aan deze taak, zoals plannen en vergunningen die nodig zijn voor de aanleg van zon- en windparken, het mogelijk maken van woningbouw en het versterken van dijken. Bij omgevingsrechtelijke besluitvorming met effect op de fysieke leefomgeving zijn veelal meerdere en tegenstrijdige belangen betrokken. Niet zelden stuiten besluiten op weerstand. Toegankelijke en snelle procedures van besluitvorming en rechtsbescherming zijn belangrijk om conflicten in goede banen te leiden.

De Omgevingswet, die op 1 januari 2024 in werking treedt, moet het fundament bieden om in de toekomst met de grote en maatschappelijke urgente opgaven om te gaan. Hanna Tolsma laat in haar oratie zien dat deze nieuwe wet aansluit bij de wens in de samenleving van toegankelijkheid en snelheid, maar zeker geen einde maakt aan de vraag of de inrichting van omgevingsrechtelijke procedures beter kan. Aan de hand van drie actuele voorbeelden bespreekt zij welke essentiële juridische vraagstukken spelen in het huidige maatschappelijke, politieke en rechtswetenschappelijke debat. Deze vragen moeten in de context van de Omgevingswet opgelost worden. De ontwikkeling van vroegtijdige (financiële) participatie, Europese rechtspraak over toegang tot inspraak bij besluitvorming en de rechter en de wens van versnelling van procedures, vragen om doordenking van het evenwicht tussen toegang en snelheid bij besluitvorming en rechtsbescherming in het omgevingsrecht.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Illustratie cover: Chèriëtte Eisema
Illustraties: Chèriëtte Eisema
Auteursfoto: Douwe de Boer (https://www.douwedeboer.nl/)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Russische grammatica

Peter Houtzagers — 2024-04-04

Dit boek is het meest uitgebreide Nederlandstalige naslagwerk over de Russische grammatica.

Het is niet in de eerste plaats bedoeld voor beginners, maar voor gebruikers die een behoorlijke basiskennis van het Russisch hebben. Men kan hierbij denken aan gevorderde studenten of cursisten. Ook is het boek geschreven voor gebruikers met een meer dan oppervlakkige belangstelling voor het Russisch. De onderwerpen worden diepgaand behandeld en veel aandacht wordt besteed aan het leggen van verbanden die de gebruiker helpen om de taal te zien als een samenhangend geheel en niet als een verzameling van losse feiten.

Het boek is in principe ingedeeld zoals men van dit genre (niet-Russischtalige grammatica’s van het Russisch) verwacht: eerst een hoofdstuk over schrift en uitspraak, dan de vormleer, uitgesplitst per woordsoort, en de hoofdstukken die betrekking hebben op betekenis, gebruik en zinsbouw.

Het Russische werkwoord is alom berucht om zijn complexiteit, zowel qua vorm als qua betekenis en gebruik. Deze grammatica bevat, na de vormleer van het werkwoord, aparte hoofdstukken over betekenis en gebruik van de verschillende vormen.

De hieronder genoemde auteurs zijn of waren allemaal betrokken bij het universitaire onderwijs Russisch in Nederland, België of Rusland.

Adriaan Barentsen, Koenraad Blansaer, Igor Bratus, Ben Groen, Peter de Groot, Wim Honselaar, Peter Houtzagers,
Henk Proeme, Jos Schaeken, Maaike Schoorlemmer, Theo Tielemans, Willem Vermeer, Vincent Wintermans.

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen

Oorspronkelijke uitgave (boek en cd-rom): 2003, Uitgeverij Coutinho, Bussum

Correctie en register: Theo Veenhof
Omslagontwerp: Bas Ekkers
Vormgeving en opmaak: LINE UP boek en media bv l Riëtte van Zwol

Russische grammatica (ISBN:9789403430300) kan in gedrukte vorm worden besteld op de site van onze partner Uitgeverij kleine Uil. en is beschikbaar via alle reguliere (internet)boekhandels.

Algemene informatie over bestellen en levertijd.

Verbieden van organisaties

Joep Koornstra — 2024-03-21

Deze uitgave is een klassiek juridische studie naar het verbieden van organisaties in het Nederlandse recht.
Een van de belangrijkste onderzoeksvragen is wanneer een organisatie volgens ons recht rijp is voor een verbod. Moet de organisatie strafbare feiten plegen, of zijn er ook andere aangrijpingspunten om haar te verbieden?
Een andere essentiële vraag is welke soort organisaties verboden kunnen worden. Zijn, bijvoorbeeld, politieke partijen en kerkgenootschappen uitgesloten, gelet op de bijzondere functie van deze organisaties in onze maatschappij? Andere belangrijke vragen zijn hoe de procedure verloopt, welk orgaan tot verbodenverklaring bevoegd is en hoe de rechtsbescherming tegen een verbodenverklaring is vormgegeven.
Bij de beantwoording van deze vragen richt de auteur zich op de fundamentele vraag in hoeverre de regeling in overeenstemming is met de eisen die voortvloeien uit de in onze Grondwet en volkenrechtelijk bindende verdragen verankerde vrijheid van vereniging. Lang niet altijd voldoet de regeling aan deze eisen. Met een rechtsvergelijkende analyse van het Duitse en Franse recht doet de auteur aanbevelingen om onze verbodsregeling op deze punten te verbeteren.

Uitgever: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Vormgeving omslag en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Productie support: LINE UP boek en media bv

Verbieden van organisaties (ISBN:9789403430591) kan in gedrukte vorm worden besteld op de site van onze partner Uitgeverij kleine Uil. en via alle reguliere (internet)boekhandels.

Algemene informatie over bestellen en levertijd.

On the Afterlife of Things in Artworks: Doris Salcedo’s Atrabiliarios and Other Contact Relics

Monika Walker — 2024-03-17

The Twenty-First Horst Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the Aula of the University of Groningen on the 12th of October 2023.

Everyday things, as they have increasingly led their afterlives in works of art since the 1960s, have a history of previous use attached to them. This made them particularly relevant for new artistic strategies developed in the context of the memorial debates since the 1980s. This publication is concerned with different forms of violence that are central to cultures of memory and explores how materials and things are made to talk about this in the new context of the artwork.

Initially it is about European examples that - as in the case of Christian Boltanski and Sigrid Sigurdsson - revolved around the Holocaust. Methodologically, the focus is on analysing the semantics of the materials, an approach that offers options of connecting to works from other parts of the world for which other incidents and traumata form the frame of reference. In the afterlife of material things and their encounters with forms of violence, artists as diverse as Xu Bing, Romuald Hazoumé and Doris Salcedo, whose eponymous work is at the centre of the publication, meet.

Edited by Simon Ferdinand
Graphic design by Rudo Menge
Cover photo: Doris Salcedo, Atrabiliarios, 1994-2004

Horst Gerson Lectures Foundation
P.O. Box 716
NL-9700 AS Groningen
Horst Gerson Lectures

Risicostrafrecht en rechtsorde

Johannes Bijlsma — 2024-03-14

In zijn oratie Risicostrafrecht en rechtsorde – Kent noodzaak geen recht? vertelt Johannes Bijlsma over de sterke toename van strafrechtelijke sancties die de samenleving tegen recidive moeten beschermen.

Voorkomen dat daders van strafbare feiten opnieuw de fout in gaan is een belangrijk doel van het strafrecht. Het wordt ook steeds belangrijker gevonden. Sinds de milleniumwisseling zijn namelijk veel nieuwe strafrechtelijke sancties ingevoerd die recidive moeten voorkomen en bestaande sancties zijn met het oog daarop sterk uitgebreid. Het gaat dan bijvoorbeeld om mogelijkheden om veroordeelden op te sluiten omdat ze recidivegevaarlijk zijn. Ook kunnen allerlei gedragsvoorschriften worden gesteld die recidive moeten voorkomen, zoals een verplichte psychologische behandeling of een verbod om drank of drugs te gebruiken. Vanwege deze nadruk op het beheersen van het risico op recidive, wordt dit wel ‘risicostrafrecht’ genoemd.

Het risicostrafrecht is de afgelopen jaren ad hoc ontstaan en kent weinig duidelijke regels voor de toepassing van allerlei sancties die zeer diep ingrijpen in het leven van burgers. Het is bijvoorbeeld onduidelijk bij welk risico op recidive welke sanctie mag worden opgelegd en welk bewijs daarvoor nodig is. Daardoor is de kans groot dat het strafrecht op een willekeurige manier wordt ingezet.

In zijn oratie betoogt Johannes Bijlsma dat het doel om recidivegevaar te bestrijden niet kan rechtvaardigen dat het risicostrafrecht zo weinig duidelijke regels kent als nu het geval is. Hij laat zien dat het wel degelijk mogelijk is om duidelijke regels te ontwikkelen en dat dat ook noodzakelijk is om het risicostrafrecht te integreren in de democratische rechtsstaat.”

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Foto voorkant: E.L. Kirchner (1180-1938), Strasse mit passanten (1927), Publiek domein
Auteursfoto: Ivar Pel (https://www.ivarpel.nl/)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Duurzaam innoveren is groen opereren

Schelto Kruijff — 2024-02-28

Terwijl we medisch technologisch steeds meer kunnen, heeft de zorgsector zich tegelijkertijd ontwikkeld tot een van de grootste maatschappelijke vervuilers. Op 19 januari vertelt Schelto Kruijff in zijn oratie hoe we in de zorg duurzaam moeten innoveren.

Toen Schelto Kruijff aan zijn carrière als jonge arts begon, beloofde hij de geneeskunde naar hun beste kunnen te zullen uitoefenen en de algehele gezondheid te bevorderen. Maar de zorg is nu verantwoordelijk voor 8 % van de totale CO2-uitstoot, meer dan de vliegindustrie, en produceert jaarlijks een afvalberg van 328 miljoen kilo. Deze zorgvervuiling heeft door klimaatverandering nu juist een negatieve invloed op de volksgezondheid. ‘Ook als oncologisch chirurg, terwijl ik mijn best doe de patiënt te helpen, draag ik bij aan dit enorme maatschappelijke probleem. Dat voelt niet goed’.

Planetaire geneeskunde
Onze sector moet volgens Kruijff daarom meer door een bril van ‘planetaire geneeskunde’ leren kijken. Dat wil zeggen: de gezondheid van de mens en de natuurlijke systemen om ons heen. Anders gezegd; op een zieke planeet kan de mens onmogelijk gezond leven. Dus door de druk op onze planeet te verkleinen, kunnen we in een betere gezondheid leven.

Green deal
Vorig jaar is er in het zorgveld de ‘Green Deal’ getekend om in 2030 het CO 2 - en grondstofverbruik in 2050 tot 0% te reduceren. Dat is een grote klus en omdat we tegelijkertijd te maken hebben met uitdagingen als een gebrek aan personeel, een oplopend zorgbudget en een teruglopende efficiëntie kan dit alleen bereikt worden met ‘Duurzame zorginnovaties’. Dit zijn innovaties die met minder grondstoffen en minder menskracht, meer maatschappelijke gezondheid genereren. Het belangrijkste is daarbij om geen medische behandelingen te verrichten die weinig aan gezondheid bijdragen. Wanneer we toch tot behandeling overgaan een zal er bij gelijkwaardigheid steeds meer ook naar de footprint gekeken moeten worden, om te kunnen bepalen welke behandeling de voorkeur verdient, zegt Kruijff.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Illustratie/foto voorkant: Maria Koijck, gebruikt met toestemming
Illustraties: Alle illustraties in dit boek zijn beschermd door het auteursrecht, mits
anders vermeld.
Auteursfoto: Romke Rozema

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

The English translation can be found on this page.

Ondermijnend bestuursrecht

Albertjan Tollenaar — 2024-02-20

Het lokale bestuur wordt in toenemende mate geconfronteerd met de gevolgen van georganiseerde criminaliteit, resulterend in schietpartijen, explosies, ontmanteling van hennepplantages en drugslabs. Albertjan Tollenaar gaat in zijn oratie in op de instrumenten die een gemeentebestuur kan inzetten, en de effectiviteit hiervan.

Wet Bibob
Het gemeentebestuur heeft tal van bevoegdheden om georganiseerde criminaliteit een voet dwars te zetten, variërend van het sluiten van panden tot het intrekken van vergunningen en subsidies op grond van de Wet Bibob (Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur). Deze wet is in de loop der tijd uitgebreid en stelt bestuursorganen in staat om beschikkingen te weigeren of intrekken als er vermoedens van crimineel gebruik zijn.

Complex
Hoewel de Wet Bibob effectief kan zijn, is de toepassing ervan complex en vereist deze wet bijzondere expertise. Het verzamelen van informatie over mogelijke strafbare feiten, zelfs zonder dat daar een veroordeling aan ten grondslag ligt, en het afwegen van de evenredigheid van de toepassing van de wet, zijn ingewikkeld. Daar komt bij dat deze beslissingen verregaande gevolgen hebben, wat een indringende rechterlijke toets rechtvaardigt.

Behoefte aan aanvullende instrumenten
De rechter lijkt de laatste jaren inderdaad indringender naar deze beslissingen te kijken. Dat leidt tot onzekerheid bij het bestuursorgaan, waardoor toepassing van de Wet Bibob onaantrekkelijk wordt. Aan de andere kant komt de rechterlijke controle voor de burger veelal te laat. Zo wordt de keuze om een Bibob-onderzoek te starten niet achteraf getoetst. Daarom is er behoefte aan aanvullende instrumenten voor bestuurlijke controle. Dit leidt tot een pleidooi voor rechtstatelijke governance, waarbij alternatieve mechanismen worden geïmplementeerd om bestuursorganen beter toe te rusten bij de toepassing van het instrumentarium bij de aanpak van georganiseerde criminaliteit.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustratie voorkant: RIEC Midden-Nederland
Auteursfoto: Douwe de Boer (https://www.douwedeboer.nl/)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Arts in Health in the Netherlands

Ferdinand Lewis — 2024-02-16

Arts in health is the field that advances the use of artistic practices for health and well-being, to stimulate a positive approach to health. While arts in health fields have been successfully established in other countries, the Dutch field is still fragmented, and its potential has not been fully developed.

This white paper is an intersectoral effort exploring the current state of arts in health in the Netherlands. The authors strongly believe that arts in health can help navigate challenges faced by our healthcare system in the coming decades, and we have formulated an agenda to establish a sustainable Dutch arts in health field.

Please visit the Arts in Health website for more information.

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Graphic design: JUST — www.just.agency
Production support: LINE UP boek en media bv

This book has been published open access thanks to the financial support of the Open Access Book Fund of the University of Groningen.

Please cite as:

^{Lewis, F., Groot, B., Krans, K. L. S., van Leeuwen, B., van der Wal-Huisman, H., Abma, T. A., Tal, M., van Campen, C., Kiss, K., Bussemaker, J., Finnema, E., Kolsteeg, J., Buskens, E., te Marvelde, D., & van den Berg, N. (2024). Arts in Health in the Netherlands: A national agenda. University of Groningen Press. https://doi.org/10.21827/65c5df4b7d0b3}

Un strålande futuro needs mehr dan два langues

Marije Michel — 2024-02-16

Als hoogleraar Tweede Taalverwerving bij Europese Talen en Culturen (ETC) is Marije Michel verantwoordelijk voor het onderwijs in alle acht talen die bij ETC aangeboden worden: Duits, Engels, Frans, Italiaans, Russisch, Spaans, Zweeds en Nederlands als tweede taal. In Michel’s meertalige oratie komen al deze talen aan bod.

Het onderzoek van Michel beslaat het leren van een nieuwe taal bovenop de moedertaal. Als we beter begrijpen wat taalleren als cognitief en sociaal fenomeen inhoudt, meent zij, kunnen we het ook beter onderwijzen.

Veel meer dan woordjes en grammatica

Michel legt uit dat taalonderwijs ernaar moet streven dat taalleerders niet alleen een croissantje bij de Franse bakker kunnen bestellen of erger nog, een rijtje Duitse voorzetsels kunnen opnoemen, maar dat mensen taal- en cultuurbewust worden gemaakt. Door te kijken naar andere talen en culturen leert men een andere manier van denken. Het taalonderwijs is volgens haar bij uitstek geschikt om over taal als uitdrukking van identiteit na te denken. In onze tijd is het belangrijk om ons bewust te worden van de perspectieven van andere taalgemeenschappen. Conform het Europese ideaal zou daarom elke burger de moedertaal plus twee andere talen moeten leren spreken, zodat we weten dat ‘anders’ niet ‘vreemd’ maar juist fascinerend is.

Je eigen achtergrond tegen het licht

Naast taalvaardigheid moet het taalonderwijs daarom diep inzicht in de taal, cultuur en de politiek van een taalgebied geven. Door je te verdiepen in een andere taal en cultuur, leer je niet alleen de complexiteit van de andere taal te doorgronden, maar kun je ook via de schoonheid van taal en cultuur je eigen achtergrond tegen het licht houden. Dat maakt meertalige geesteswetenschappelijke expertise uniek. Michel wil zich inzetten voor meer dan twee talen – want deze stralende kijk op de wereld gunt ze iedereen.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Foto voorkant: Marije Michel
Auteursfoto: Davide Grossi (https://davidegrossi.me/)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Arts in Health in Nederland

Ferdinand Lewis — 2024-02-16

Arts in health verwijst naar het veld dat artistieke en creatieve praktijken toepast om gezondheid en welzijn te bevorderen en een positieve benadering van gezondheid te stimuleren. Terwijl arts in health internationaal al decennialang een gevestigd veld is in andere landen, is het Nederlandse veld nog steeds gefragmenteerd en blijft het groeiende potentieel ervan onderbenut. Deze whitepaper is een intersectorale verkenning van de huidige stand van zaken op het gebied van arts in health in Nederland. De auteurs zijn ervan overtuigd dat arts in health kan helpen om de grote uitdagingen waar onze gezondheidszorg de komende decennia voor staat, het hoofd te bieden en hebben een agenda geformuleerd voor het verduurzamen van het veld voor arts in health in Nederland.

Voor meer informatie: Arts in Health

Uitgever: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Grafisch ontwerp: JUST— www.just.agency
Production support: LINE UP boek en media bv

Dit boek is open access gepubliceerd dankzij de financiële steun van het Open Access Book Fund van de Rijksuniversiteit Groningen.

Please cite as:
^{Lewis, F., Groot, B., Krans, K. L. S., van Leeuwen, B., van der Wal-Huisman, H., Abma, T. A., Tal, M., van Campen, C., Kiss, K., Bussemaker, J., Finnema, E., Kolsteeg, J., Buskens, E., te Marvelde, D., & van den Berg, N. (2024). Arts in Health in Nederland: Een nationale agenda . University of Groningen Press. https://doi.org/10.21827/659e5951e7776}

Landschap natuurlijk

Bert Groenewoudt — 2024-02-09

Hét historische landschap bestaat niet, het ‘oorspronkelijke’ evenmin. Landschappen zijn dynamisch want ze staan onder invloed van de voortdurend veranderende wisselwerking tussen mens en natuur. Sterk beeldbepalend, letterlijk, en maatschappelijk hoog gewaardeerd, is het ‘groen’ dat deel uitmaakt van landschappen.

Ecologische Landschapsgeschiedenis richt zich op lange-termijn landschapsprocessen en historisch-ecologische samenhangen op verschillende schaalniveaus. De dynamiek en diversiteit van het historische groen, als onderdeel van het landschap als geheel, staan centraal. Aspecten daarvan zijn de historische realiteit, verklaringsmodellen en drivers achter verandering.

Kennisontwikkeling op dit gebied is niet alleen van belang voor de verdieping van interdisciplinaire dwarsverbanden tussen landschapsgeschiedenis, aardwetenschappen en ecologie, maar vormt ook een belangrijke pijler voor de toepassing van kennis in actuele maatschappelijke vraagstukken met ruimtelijke implicaties.

Ecologisch-landschapshistorische informatie kan helpen iets van historische logica én historische identiteit te geven aan de landschappen van de toekomst. Bijdragen aan het creëren van variatie ook, en het versterken van streekidentiteit. Dit soort onderzoek, en ook de vertaling ervan in beleid, biedt bovendien kansen voor publieksparticipatie en het creëren van draagvlak.

Er zijn grote kansen voor innovatie. Met big data-benaderingen en computermodellering, mogelijk geworden het beschikbaar komen van grote datasets en nieuwe digitale technieken, kan tegenwoordig snel en gemakkelijk een globaal inzicht worden verkregen in grootschalige ruimtelijke patronen en temporele ontwikkelingen, die vervolgens gevalideerd kunnen worden.

Demystificatie is cruciaal, het onderscheiden van feit (de historische realiteit) en fictie. Beleidskeuzes kunnen alle kanten opgaan, vanzelfsprekend, maar als ter inspiratie, of zelfs legitimering, wordt geput uit de groene landschapsgeschiedenis, dan moet de historische feitenbasis wel kloppen.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustratie voorkant: Menne Kosian
Auteursfoto: Louise van Gaans

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Stemming gestut

Marie-José Van Tol — 2024-01-30

Stel je voor: je somber voelen, nergens plezier in hebben. Weken- of maandenlang niet kunnen werken of studeren. Dit is wat mensen met een depressie ervaren, een stoornis die 20% van de populatie minstens één keer in hun leven treft. Depressie is bovendien een stoornis die ook na herstel nog veel invloed kan hebben op het leven van mensen. Marie-José van Tol vertelt in haar oratie wat gevolgen zijn, en waarom onderzoek naar het ontstaan en herstellen van depressie zo belangrijk is.

Blijvende kwetsbaarheid
Wie herstelt van een depressie heeft daarna vaak nog last van mentale problemen. Zo kunnen ze zich vaak niet goed concentreren en hebben ze soms moeite met het beheersen van hun emoties. Dit maakt ze vatbaar voor een nieuwe depressieve episode. Maar hoe deze mentale klachten het risico op depressie vergroten en hoe we mentale functies kunnen verbeteren zodat mensen minder vatbaar zijn voor een nieuwe depressie zijn onduidelijk.

Brein stimuleren
Om hier meer zicht op te krijgen, bestudeert Van Tol hoe psychologische technieken het brein stimuleren meer optimaal te functioneren zodat dat depressies minder snel terugkeren en mensen een volwaardiger leven kunnen leiden. Dat is niet alleen belangrijk voor mensen met een depressie, beargumenteert zij, maar voor allerlei aandoeningen waar de stemming en mentale controle getroffen worden.

Het stutten van het huis
Van Tol stelt de stemming voor als een huis, dat door verschillende factoren stevig of juist wankel kan zijn. Wanneer het huis beschadigd raakt door een storm , bijvoorbeeld gevormd door aanhoudende stress of het verlies van werk, hoop of gezondheid, kan depressie binnentreden. Wanneer de storm is gaan liggen en de depressie vertrokken is, blijft het huis kwetsbaar en kan met een stevige bries de depressie terugkeren. Van Tols leeropdracht is onderzoeken hoe het huis, en dus de stemming, zó gestut kan worden dat een stevige wind of kleine schok misschien het huis wat doen bewegen, maar stevig overeind laat staan en de depressie uitblijft.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam
Kroondijk
Illustratie cover: Marie-José van Tol
Illustraties: Marie-José van Tol
Auteursfoto: Mariska de Groot (https://www.mariskadegroot.nu/)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Over generaties

Veroni Eichelsheim — 2024-01-25

Waarom clustert deviant gedrag (gedrag dat afwijkt van gangbare sociale normen, zoals agressief of crimineel gedrag) in bepaalde families? En wat zijn effectieve strategieën zijn om dergelijke patronen te doorbreken? Dit zijn vragen die Veroni Eichelsheim stelt in haar oratie.

Complex samenspel
Intergenerationele continuïteit – oftwel de mate waarin ouderlijk gedrag de kans beïnvloedt dat kinderen soortgelijk gedrag zullen vertonen – is een complex samenspel tussen individuele kenmerken, genetische, sociale, en socio-economische mechanismen, in interactie met bredere maatschappelijke of historische ontwikkelingen.

Goede timing
Interveniëren bij problematiek blijkt een lastige opgave, zeker in een doelgroep die vaak wars is van instanties of onzichtbaar blijft voor hulpverlening. Terwijl de timing van interventies belangrijk is: vroeg ingrijpen, maar niet té vroeg. Bovendien worden interventies in deze groep niet alleen vrijwillig uitgevoerd, maar ook onvrijwillig: door een rechter opgelegd. Die onvrijwilligheid van interveniëren brengt een spanningsveld met zich mee tussen het bieden van zorg en pedagogische ondersteuning enerzijds, en repressie anderzijds.

Samenwerking tussen disciplines
Om de komende jaren doorbraken te bereiken, is een goede samenwerking tussen disciplines zoals ontwikkelingspsychologie, criminologie en sociologie maar ook de rechtsgeleerdheid van essentieel belang. Alleen als we de complexe mechanismen onderliggend aan intergenerationele continuïteit én veerkracht beter begrijpen, kunnen we effectievere interventies ontwikkelen. Interventies met bij voorkeur een lange opvolgduur: over de levensloop en misschien wel over generaties.

Veroni Eichelsheim bekleedt de bijzondere leerstoel ‘Intergenerationele continuïteit van deviant gedrag’, ingesteld door het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) en de Rijksuniversiteit Groningen. Het doel van deze leerstoel is te onderzoeken waarom deviant gedrag (gedrag dat afwijkt van gangbare sociale normen, zoals agressief of crimineel gedrag) clustert in bepaalde families én wat effectieve strategieën zijn om dergelijke patronen te doorbreken.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustratie cover:Milou Trouwborst (http://miloutrouwborst.nl/)
Portretfoto: Henk Veenstra (https://www.henx.nl/)
Illustraties: Milou Trouwborst (http://miloutrouwborst.nl/)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Strange Bedfellows

Naomi de Ruiter — 2024-01-15

‘Interdisciplinarity’ is a bit of a buzzword in the Dutch university sector. It is also one of the most prioritized policy goals at a national and European level. Yet, ‘interdisciplinarity’ remains under-defined, and the challenges and obstacles unique to doing interdisciplinarity remain fuzzy. How, then, are we supposed to adopt an interdisciplinary approach if we don’t even know what the word means?

In this peer-reviewed edited volume of student scholarship, we delve into what it means to do interdisciplinarity in response to this challenge. Drawing upon both the disciplinary expertises of professional researchers and educators, and the experiences and analyses of students actually enrolled in interdisciplinary programmes, this volume is unique in offering both high-level conceptual analyses of the virtues and problems inherent to interdisciplinary research, and on-the-ground case notes of what interdisciplinary teaching and research looks like in practice.

With contributions from:
Daniel MacRae, Hubert Matuszewski, Patrik Wintergerst, Benjamin Bewersdorf, Catherine Lange, Elena Laviolette Di Carpegna, Mosele Jansen, Stela Gkika, Marline Lisette Wilders, Twan Tromp, Kerstin Baureis, Alison Cronin, Julius Bischof, Nikolai Levin, Omer Levy, Mira Singh, Ferdinand Lewis.

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen The Netherlands

Cover design: Bas Ekkers
Typesetting: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol

Production support: LINE UP boek en media bv

The printed version of this book (ISBN: 9789403429991) is available via Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

General information regarding ordering and delivery time

De Grote Methodiekengids

Alain Dekker — 2024-01-11

De Grote Methodiekengids presenteert een actueel overzicht van begeleidingsmethodieken voor mensen met een verstandelijke beperking.

Om de kwaliteit van zorg te verbeteren kunnen begeleidingsmethodieken erg behulpzaam zijn voor begeleiders, behandelaren en andere betrokkenen. Een begeleidingsmethodiek geeft een medewerker onder andere een gedeelde zienswijze en concrete handvatten om systematischer te handelen. Dit vergroot handelingsbekwaamheid en helpt om beter in te spelen op specifieke behoeften en wensen van cliënten. Daarmee is het werken volgens methodieken één van de manieren voor professionalisering.

Maar wat is een begeleidingsmethodiek eigenlijk? Welke zijn er in Nederland? En voor welke doelgroepen zijn ze ontwikkeld? Aan de hand van tien criteria zijn 28 begeleidingsmethodieken gevonden en overzichtelijk samengevat. Keuzestress?

De Grote Methodiekengids, het resultaat van twee jaar onderzoek door de afdeling Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek (PWO) van Alliade, helpt om per doelgroep een keuze te maken onder andere aan de hand van de praktische toepasbaarheid en de wetenschappelijke onderbouwing.

Deze onafhankelijke gids door het methodiekenwoud is onmisbaar voor begeleiders, beleidsmakers, bestuurders, managers, onderzoekers, orthopedagogen en psychologen in de verstandelijk gehandicaptenzorg. De Grote Methodiekengids bundelt de beschikbare informatie uit openbare bronnen en voorkomt dat iedere zorginstelling opnieuw vergelijkend methodiekenonderzoek moet doen.

Voor iedere cliënt de juiste methodiek?

Met bijdragen van: Janet Bloemhof, Alain D. Dekker, Roos Dijkstra, Marieke R. Groen, Marjanne D. van der Hoek, Johanna H.M. Hovenkamp-Hermelink, Karen van Huizen-van Oosten, Irene IJpma, Sophie de Jager en Aurora M. Ulgiati.

Uitgever: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Ontwerp omslag: Bas Ekkers
Figuren: Alain Dekker, Baukelina Vries
Correctie: Martha Martens, Baukelina Vries
Vormgeving en opmaak: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk
Productie support: LINE UP boek en media bv

De Grote Methodiekengids (ISBN:9789403430546 ) kan in gedrukte vorm worden besteld op de site van onze partner Uitgeverij kleine Uil. en via alle reguliere (internet)boekhandels.

Algemene informatie over bestellen en levertijd.

Deze uitgave is tot stand gekomen in samenwerking met Alliade Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek.

Uitgebreide samenvatting en aanvullende materialen.

^{Anne-Marie Klaassen KLIK Vakblad voor de verstandelijk gehandicaptenzorg}
“Het handboek is in ieder geval waardevol voor begeleiders en gedragswetenschappers en verdient een plek op elke woning, dagbestedingslocatie en kantoor”.

African Histories of Population and Health

Hilde Bras — 2023-12-18

Integrated approach needed to understand colonial legacy for demographic developments

In order to understand the causes of population developments in Africa, it is necessary to examine the influences of the colonial era on the different parts of the continent. This is what Hilde Bras advocates in her inaugural lecture on Friday, May 26. She argues that the analysis of population figures – the field of historical demography – should go hand in hand with a more detailed study of medical and nursing practices – the field of medical and health history.

The world's population has recently passed 8 billion people. Although growth is slowing, numbers will continue to rise at least until the end of this century. Most of this growth will take place in sub-Saharan Africa. Africa's population has increased from 179 million in 1950 to 1.2 billion today, and is expected to grow to 4 billion by 2100, a more than twenty-fold increase in 150 years. Not only this remarkable growth of the total population must be explained, but also the considerable variation therein across different parts of the continent.

In her inaugural lecture, Bras argues that a long-term vision is essential to better understand population developments in Africa in all their variation. Understanding the influence of colonial governance and the Christian mission is necessary to explain the demographic transitions. This roughly concerns the period between the end of the nineteenth century and the beginning of the sixties, when most African countries were under European rule.

Professor Bras advocates an integrated approach that combines the fields of 'historical demography' and the 'history of medicine, health and healing'. Figures acquire more analytical value when they go together with a more qualitative analysis of new sources such as mission diaries, interviews and photography through which the African inhabitants of the continent and their views on health and reproduction are given a voice and a face.

Design and layout: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Cover photo: Leopoldville. Milk depot and baby clinic, n.d. (AP.0.1.3617,
collection RMCA Tervuren, CC BY-NC-SA 2.0 BE)
Author photo: Firien Dubben
Illustrations: Author, if otherwise noted

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

De verlokkingen van data en het maatschappelijke belang

Aline Klingenberg — 2023-12-15

Maatschappelijk functioneren zonder data achter te laten is niet meer mogelijk. Deze data worden gretig gebruikt door bedrijven en de overheid. Of om geld mee te verdienen of om maatschappelijke doelen mee te bereiken. Maar wanneer gaat dit te ver? Wanneer komen we tot de conclusie dat er veel te veel data door bedrijven en overheden gebruikt worden en dat er geen enkel moment is waarop je onbewaakt je gang kan gaan? Met name nu onze data ook gebruikt gaan worden voor de ontwikkeling van AI liggen ongelukken op de loer. Juist daarom moeten bedrijven en overheden veel meer doen om te voorkomen dat een ‘digitale extinction rebellion’ over een aantal jaren nodig is. Hierover vertelt Aline Klingenberg in haar oratie op 6 oktober 2023.

Bedrijven moeten zich bij het gebruik van data van personen niet slechts door commerciële belangen laten leiden, het maatschappelijke belang moet een zware rol krijgen. Hier ligt een rol voor de toezichthouder en de rechter.

De overheid kan dat al, als ze wil. Bij het beoordelen van de rechtmatigheid van een verwerking van persoonsgegevens kan de overheid nu al kijken naar de optelsom van het totaal van verwerkingen: wordt dit allemaal niet veel te veel?

Dit geldt ook voor de maatschappij in het klein die de RUG vormt. In het onderwijs bijvoorbeeld wordt elke stap die studenten op de digitale leeromgeving zetten gevolgd. Maar moeten we bij het academisch onderwijs niet juist de vrije discussie en gedachtenvorming vooropzetten en moet daarom nu niet juist het ‘digitale schoolplein’ van de RUG vrij zijn van het volgen van studenten?

Het recht loopt altijd achter maatschappelijke ontwikkelingen aan. In deze tijd vragen grote vraagstukken om een oplossing. Data kunnen daar een rol in spelen. Het gaat om de vraag hoe dit op een verantwoorde manier voor elkaar te krijgen.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Voorkant: Ulysses and the Sirens, 1891, John William Waterhouse,
National Gallery of Victoria, Melbourne, Purchased, 1891, © Public Domain,
https://www.ngv.vic.gov.au/explore/collection/work/4457/
Auteursfoto: Douwe de Boer (https://www.douwedeboer.nl/)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Taking back control of the energy sector?

Silke Goldberg — 2023-12-07

This book focuses on the legal consequences of Brexit for the energy sector both in the United Kingdom and in the European Union. In particular, it considers to what extent the EU-UK Trade and Cooperation Agreement (TCA) is adequate for the energy sector post-Brexit by exploring whether the TCA

delivers legal certainty,
has been effectively implemented, and
meets the Brexit objectives.

The analysis of these questions leads to several recommendations, for instance in relation to the implementation of the TCA and its extension to new energy technologies.

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen The Netherlands

Cover design: Bas Ekkers
Typesetting: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Production support: LINE UP boek en media bv

This publication is peer reviewed.

Sociale scheidslijnen tussen groepen

Jochem Tolsma — 2023-12-05

De sociale scheidslijnen in Nederland worden sterker: steeds meer leven we in bubbels van mensen die op ons lijken. Tenminste, dat is het beeld wat de media schetsen. Maar klopt dit wel? Niet helemaal, zo stelt socioloog Jochem Tolsma. In zijn oratie op 13 oktober in het Academiegebouw in Groningen vertelt hij er meer over.

Tekst: Beau Oldenburg

Segregatie, ongelijkheid en polarisatie vormen een bedreiging voor de samenleving. Ze tasten de sociale samenhang aan, leiden tot groepsconflicten, vormen een gevaar voor de democratie en belemmeren bovendien de economische ontwikkeling. Socioloog Jochem Tolsma doet al meer dan vijftien jaar onderzoek naar deze verschijnselen. Op 13 oktober deelt hij tijdens zijn inaugurele rede de belangrijkste inzichten die hij in de afgelopen jaren heeft verworven en gaat hij in op zijn toekomstige onderzoeksplannen.

Meer scheidslijnen?
Tolsma: “Mijn onderzoek gaat over sociale scheidslijnen tussen groepen. Helaas wordt de term sociale scheidslijnen heel rommelig gebruikt. Ik stel dat we pas kunnen spreken van sociale scheidslijnen in de samenleving als er ongelijkheid, segregatie en polarisatie tussen dezelfde groepen optreden. Ik onderzoek tussen welke groepen in de Nederlandse samenleving er sociale scheidslijnen zijn. Bijvoorbeeld tussen theoretisch en praktisch geschoolden of tussen mensen met en zonder een migratieachtergrond. Daarnaast onderzoek ik of en waarom die scheidslijnen toenemen.”

Diverse netwerken
In de media wordt een beeld van groeiende sociale scheidslijnen geschetst. Maar volgens Tolsma klopt dat beeld niet helemaal. Want hoewel hij in zijn onderzoek ziet dat de ongelijkheid toeneemt, vindt hij geen aanwijzingen voor meer sociale segregatie. “We leven wel steeds meer gesegregeerd — bijvoorbeeld in hoe we wonen, op de werkvloer en op scholen — maar dit heeft vooralsnog geen gevolgen gehad voor met wie we omgaan. Onze vriendschapsnetwerken zijn tegenwoordig niet minder gemengd dan vroeger. Er is dus wel sprake van toenemende ruimtelijke segregatie, maar niet van sociale segregatie.” Voor toenemende polarisatie is simpelweg nog geen goed bewijs volgens Tolsma. Dit ondanks dat mensen met extreme meningen steeds zichtbaarder zijn geworden in het maatschappelijke en politieke debat.

Anderen inschatten
In de toekomst is Tolsma van plan verder te duiken in de vraag hoe goed mensen elkaars standpunten kunnen inschatten. “Er wordt vaak aangenomen dat mensen op de hoogte zijn van elkaars houdingen, maar wij zijn bezig met onderzoek dat suggereert dat ze dat helemaal niet zo goed kunnen.” Uit dat onderzoek blijkt dat studenten slechts in 65% van de gevallen correct inschatten of hun medestudenten het eens of oneens met stellingen over migratie en integratie. “Ik wil graag onderzoeken waarom dat zo is. Schatten we mensen die op ons lijken beter in? Schatten we vrienden beter in dan sportmaatjes? Daar lijkt het niet op. En ik wil ook graag weten wat de gevolgen zijn. Worden relaties verbroken als gevolg van foute inschattingen? Is het zo dat mensen zich aanpassen aan hun perceptie van de houding van de ander of aan de werkelijke houding?”

Inspirerende omgeving
Sinds 1 maart is Tolsma werkzaam als bijzonder hoogleraar ‘Sociale Scheidslijnen tussen Groepen’ bij de afdeling Sociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Dit doet hij naast zijn werk als universitair hoofddocent aan de Radboud Universiteit Nijmegen. “Groningen is natuurlijk dé plek om sociale netwerken te onderzoeken. Een inspirerende omgeving. En bovendien is het erg prettig samenwerken hier”.

Wie de schoen past …

Debbie Van Baarle — 2023-11-16

In haar inaugurele lezing 'Wie de schoen past 2.0....' zal Professor Debbie van Baarle ingaan op het belang van het verbeteren van vaccinatiestrategieën voor ouderen en kwetsbare patiënten, met name door gebruik te maken van nieuwe gepersonaliseerde strategieën.

Vaccinatie is een zeer effectief middel om levensbedreigende infectieziekten te voorkomen, met name in de groeiende populatie ouderen. Met het ouder worden neemt de capaciteit van het immuunsysteem, dat verantwoordelijk is voor de bescherming tegen infecties, af. Dit leidt tot een verhoogd infectierisico met een ernstiger ziekteverloop, maar ook tot een lagere effectiviteit van vaccinatie.

Van Baarle's onderzoek richt zich op het begrijpen van de immuunmechanismen die betrokken zijn bij bescherming, specifiek de T-celrespons. Een beter begrip van hoe deze T-cellen virussen herkennen, de functies die belangrijk zijn bij het bestrijden ervan en de levensduur van deze respons zal inzicht geven in belangrijke immuunreacties die nodig zijn voor effectieve vaccinatie.

Standaard vaccinatieprogramma's zijn succesvol geweest in het beschermen van de bevolking tegen infectieziekten. Echter, met een toenemend aantal ouderen is een beter passende strategie nodig om diegenen te beschermen die dat het meest nodig hebben. Daarom willen we voorspellers van een vaccinatierespons vinden, zodat we daarmee ouderen kunnen identificeren die alternatieve vaccinatiestrategieën nodig hebben.
De resultaten van onze studies zullen gebruikt worden om individuen te identificeren die risico lopen op (bepaalde) infectieziekten en om vaccinatiestrategieën te sturen om de immuunrespons op virussen te verbeteren en daardoor vaccinaties te verbeteren.
Als resultaat zal de focus op specifieke risico/kwetsbare groepen van een "one size fits all" aanpak verschuiven naar een nieuw tijdperk van gepersonaliseerde vaccinatie.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol en
Mirjam Kroondijk
Illustraties: Biorender.com
Foto voorkant: https://nl.123rf.com/profile_nurrka, beeldnummer: 32186876

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Oratio video

Meta-Science

Andrej Zwitter — 2023-11-16

Science has lost its ethical imperatives as it moved away from a science of ought to a science of is. Subsequently, it might have answers for how we can address global challenges, such as climate change and poverty, but not why we should. This supposedly neutral stance leaves it to politics and religions (in the sense of non-scientific fields of social engagement) to fill in the values. The problem is that through this concession, science implicitly acknowledges that it is not of universal relevance.
Objective knowledge, as Karl Popper calls for, might be less easily attainable in the world of ideas and within the confines of scientific idealism. However, if ideas, values and meaning have equal claim to be drivers of change in the sense of causation, aspiring to identify objective knowledge about the world of ideas and of meaning is necessary. If the sciences and disciplines aim to give objectively valid reasons for our actions (and for how to address global challenges), we need to elevate the study of meaning beyond the cultural, disciplinary and ideational delineations. We need to come to a meta understanding of values and meaning equal to objective knowledge about the material world. But differently than in the material world this meta understanding needs to incorporate individual and subjective experiences as cornerstones of objectivity on a meta-level.
We need a science of meaning; one that can scientifically answer Kant’s third question of “what may we hope for”.

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Cover design: Bas Ekkers
Typesetting: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Production support: LINE UP boek en media bv

The Softcover version of this book (ISBN: 9789403430348) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

International shipping is possible via Amazon.

This book has been published open access thanks to the financial support of the Open Access Book Fund of the University of Groningen.

Old as Methuselah?

Rina Knoeff — 2023-11-15

According to the Arnhemse Courant of 21 October 1828, eighteenth-century Northern Europe counted no less than 1,672 people between 100 and 185 years old. This news report defies the imagination. Who would believe that centuries ago so many people could live to such old ages? In her inaugural lecture, Rina Knoeff shows that we should take this report - and other stories about unusual diseases, miraculous cures, and remarkable scientific insights - seriously.

People in the past were no fools. Historical accounts of centenarians show how knowledge and health experiences were embedded in historically grown cultural patterns in which moral views and political motivations prevailed alongside medical theories. This is no different today. Like no other, the historian can show that our ideas about health and well-being are bound in place and time. By studying historical narratives that seem strange – even unbelievable – to us now, we can recognise what is particular about our own perceptions of health. This skill, which Knoeff characterises as "narrative wisdom", is also crucial for analysing and improving public health care. In her inaugural lecture, Knoeff shows that health is not exclusively biomedical, but above all a societal issue. This also means that in public health care, we should move away from a focus on clinical perspectives, and give more space to the humanities, which are much better at explaining the cultural factors that determine our health.

Design and layout: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Cover photo: Etching of Henri Jenkins by T. Worlidge, 1792, after R. Walker.
https://wellcomecollection.org/works/cpff993c
Author photo: Aernout Steegstra, https://fotowiersma.nl/

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Science is for everyone

Lucy Avraamidou — 2023-11-07

Who is a scientist? Who aspires to be a scientist? Who can be a scientist? In this inaugural lecture, I invite the audience to think about issues related to diversity and inclusion to science and explore the construct of “science identity”.

Science identity becomes valuable when exploring social and cultural aspects of scientific practice and science teaching and it is connected to goals related to equity, especially in terms of access to educational resources and opportunities to engage with science. Why? Because science is or has to be for everyone.

The term ‘possible selves’ is used to refer to the possibility of becoming scientifically literate and critically utilise scientific knowledge in our everyday lives. What do we eat? What do we wear? What we do with our bodies? What do we do with animals? What we do with plants? What we do with water? What we do with land?

The term ‘possible futures’ is used to refer to more sustainable and socially just futures, affected by developments in science, technology, and society as well as interactions between humans, non-humans, and more-than-humans: people, animals, plants, machines, and robots.

In imagining possible futures, healthier and more balanced relationships with our natural habitat as well as social environments are envisioned. Science education in general, and science identity in particular, play a crucial role in both imagining and shaping such futures.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Alle illustraties, tenzij anders vermeld, zijn van de auteur.

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Life & Legacy

Sasha Goldstein-Sabbah — 2023-10-30

Through stunning images, maps and insightful commentary, this book offers a glimpse into the diversity, historical legacy, and rich culture of Jewish communities within the Muslim world. From the growing Jewish community of Dubai to ancient synagogues and shrines, these photographs capture the beauty and complexity of Jewish life around North Africa, the Middle East, and Central Asia. Above all, this photographic book serves as a reminder of the enduring spirit of the Jewish people and the diversity of lived experiences within Islamic societies.
This volume presents thematically organized contemporary images of both Jewish life and Jewish heritage from across the Middle Eastern and North Africa. Interspersed throughout the images are an assortment of short essays written by scholars and University of Groningen students to contextualize the presented images.

In the words of the photographer Michel Gordon:
"all of these pictures are a proclamation of love."

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Typesetting & design: LINE UP boek en media bv, Riëtte van Zwol | Editing: Minke Sikkema

Photography: Michel Gordon

The Softcover version of this book (ISBN: 9789403430218) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

International shipping is possible via Amazon.

Podcast Sasha Goldstein-Sabbah & Michel Gordon

Heymans’ Cube

Rinske R. Vermeij — 2023-10-24

Gerard Heymans (1857-1930) was the founder of psychology in the Netherlands, and established the first psychological laboratory. After becoming professor, he first looked for general psychological laws, and later became interested in how people differ. Heymans investigated this question by studying biographies and collecting survey data. With this rigorous approach that far exceeded the standards of his time, he arrived at three basic dimensions in which people can vary in their temperament. This became the renowned 'Heymans' Cube'.

Through decades of lectures for students and professors of all faculties, the theory became widely popular. This book provides a translation and adaptation of the original work, Heymans' lnleiding tot de speciale psychologie (1929). The authors explain Heymans' theory in an accessible way and make it come alive through illustrations inspired by the original text.

Douwe Draaisma: 'The mysteries of personality, captured in a Cube. What a wonderful introduction to his theories this is!'

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Typesetting: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk

Editing: Sophie Bous

Illustrations: Tias Verdonk
Cover design: Bas Ekkers, in collaboration with Tias Verdonk

Production support: LINE UP boek en media bv

The Softcover version of this book (ISBN: 789403430324) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

International shipping via Amazon.

Linguïstiek en het brein

Roel Jonkers — 2023-10-20

Oratie uitgesproken door prof. dr. Roel Jonkers op 20 oktober 2023 bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Neurolinguïstiek aan de Faculteit Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen.

De neurolinguïstiek brengt kennis uit de taalwetenschappen, de psychologie en de neurowetenschappen samen, met als uitgangspunt de taal. Daarbij gaat het om het spreken, begrijpen, lezen en schrijven van taal, op zowel woord- als zinsniveau. De kennis van taal richt zich hierbij op drie aspecten van de taalkunde: we bestuderen de losse klanken van taal via de fonologie, de woorden via de semantiek en de zinsbouw via de syntaxis. Wat we willen weten is hoe deze onderdelen van de taalkunde gerepresenteerd liggen in ons brein en hoe de processen van klank-, woord- en zinsproductie in het brein in hun werk gaan. Om meer over deze processen te weten te komen hebben we twee methodes tot onze beschikking. We kunnen technieken gebruiken, zoals EEG, TMS of EMA, maar een andere belangrijke bron van informatie vormt de taalpathologie. Kinderen en volwassenen met taal- en spraakstoornissen als gevolg van hersenletsel, zoals bij afasie of tumoren of bij volwassenen met ziektes, als de ziekte van Parkinson of dementie, kinderen met taalontwikkelingsstoornissen of dyslexie: hun taal- en spraakgebruik geeft inzicht in de werking van ons brein.

Wij doen onderzoek allereerst vanuit een wetenschappelijk oogpunt. Theorievorming over taal- en spraakverwerkingsprocessen kan niet zonder de input van de neurolinguïstiek. Maar natuurlijk is er een tweede belangrijke doel. Op basis van de kennis die we opdoen zijn we in staat om te komen tot een verbetering van de diagnostiek en behandeling van taal- en spraakstoornissen. In zijn oratie zal Roel Jonkers op basis van recent en ongepubliceerd onderzoek naar de fonologische, semantische en syntactische verwerking van taal, maar ook naar de stoornissen die in deze verwerking kunnen optreden, laten zien wat we toegevoegd hebben en hopen toe te voegen aan de kennis over ons brein en over de betreffende stoornissen.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustratie voorkant: Effy Ntemou
Auteursfoto: Ronnie Zeemering – (https://www.zeemeringmedia.nl/)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Ruimte voor gezondheid

Louise Meijering — 2023-10-13

Hoe ziet een goede verbinding tussen mens en leefomgeving eruit? Hoe kunnen we met deze inzichten de dagelijkse leefomgeving zo goed mogelijk inrichten? Dit zijn vragen waar het om draait in de gezondheidsgeografie. Ouderen vormen een groeiende groep mensen, die vaak te maken krijgt met gezondheidsproblemen. Daardoor veranderen de behoeften die zij hebben ten aanzien van hun huis, buurt en dorp. Mijn oratie gaat over de rol van de dagelijkse leefomgeving en mobiliteit in het welbevinden van oudere mensen. Daarbij komen drie dimensies van de dagelijkse leefomgeving aan de orde: de persoonlijke, tastbare en menselijke ruimte.

De persoonlijke ruimte heeft te maken met onze identiteit. Oudere mensen geven vorm aan hun persoonlijke leefomgeving door inrichting, dagelijkse routines en activiteiten, en de mensen met wie ze omgaan. Bij gezondheidsveranderingen, zoals niet-aangeboren hersenletsel, verandert deze vormgeving noodgedwongen. Hoewel dit vaak moeilijk is, zijn mensen ook heel creatief en veerkrachtig, en ontwikkelen ze nieuwe relaties met plekken.
De tastbare ruimte vormt de fysieke dimensie van onze leefomgeving: bijvoorbeeld planten, meubels, winkels en stoepen. We weten nog weinig over de mobiliteit, fysieke activiteit en welbevinden van ouderen met gezondheidsbeperkingen in de fysieke leefomgeving. Ik wil graag achterhalen hoe het werkt: voelen ouderen zich goed doordat ze meer bewegen, of bewegen ze meer als ze zich goed voelen?

Mensen zijn de sociale ruimte van onze leefomgeving. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om familie, vrienden, buren en dorpsgenoten. Een prettige sociale omgeving is niet vanzelfsprekend voor oudere mensen. Dit thema omvat de stip op de horizon waar ik in mijn onderzoek naartoe werk: een gezonde en inclusieve leefomgeving voor iedereen en ouderen in het bijzonder.
Ik sluit mijn oratie af met mijn visie op het hoogleraarschap, waarbij ik inga op het belang van ’slow science’.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam
Kroondijk
Illustraties: Louise Meijering, tenzij anders vermeld
Illustratie/foto voorkant: Louise Meijering
Auteursfoto: Jessica Wilbrink

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Let’s Keep in Touch

Irene Heijink — 2023-10-06

Prof Irene Heijink (1975) and her team study the mechanisms underlying lung tissue damage in various lung diseases, such as asthma, COPD and pulmonary fibrosis She does this in close collaboration with the clinic, using culture models with cells derived from patients. Heijink directs the Experimental Lung Diseases Lab (EXPIRE) and is currently programme leader of the Groningen Research Institute for COPD (GRIAC), a multidisciplinary and translational research institute in which close collaboration takes place between basic and clinical scientists.

Lung diseases are a major social problem. Diseases such as asthma and COPD are common and have a major impact on quality of life. In fact, COPD is currently the third box cause worldwide. Lung diseases are often only detected at a late stage when there is already significant damage that is no longer treatable. In particular, damage to the lining layer of the airways and lungs (the epithelium - involved in immune processes) with loss of mutual contact between cells in this layer is currently seen as a crucial part of disease processes. Irene Heijink discovered that an important directing role is played by the damaged epithelium in the derailed inflammatory response in the lungs of asthma and COPD patients. In her Chair in Cellular and Molecular Lung Pathology, Heijink aims to develop new strategies to repair the epithelial barrier in lung diseases and thereby stop or even reverse the disease process. In doing so, she uses advanced culture models (such as lab-on-chip), which she is developing within a large national collaboration to detect lung damage earlier and find new leads for treatment. She is also developing a new strategy in collaboration with the University of Twente, using an innovative technology, to better treat damage deep in the lungs and possibly even achieve tissue repair.

Design and layout: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Cover photo/illustration: Nienke Heijink
Author photo: Ilse Eichhorn
Illustrations: Created with Biorender.com

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Oratio video

The Shallow and the Deep

Michael Biehl — 2023-09-27

The Shallow and the Deep is a collection of lecture notes that offers an accessible introduction to neural networks and machine learning in general. However, it was clear from the beginning that these notes would not be able to cover this rapidly changing and growing field in its entirety. The focus lies on classical machine learning techniques, with a bias towards classification and regression. Other learning paradigms and many recent developments in, for instance, Deep Learning are not addressed or only briefly touched upon.

Biehl argues that having a solid knowledge of the foundations of the field is essential, especially for anyone who wants to explore the world of machine learning with an ambition that goes beyond the application of some software package to some data set. Therefore, The Shallow and the Deep places emphasis on fundamental concepts and theoretical background. This also involves delving into the history and pre-history of neural networks, where the foundations for most of the recent developments were laid. These notes aim to demystify machine learning and neural networks without losing the appreciation for their impressive power and versatility.

Cover design: Bas Ekkers
Cover photo: Michael Biehl

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv

The softcover version of this book (ISBN: 9789403430287) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

International shipping is possible via Amazon.

Heilig geloof in wetgeving

Paul van Sasse van IJsselt — 2023-09-22

De vrijheid van godsdienst en levensovertuiging is sterk verankerd in de Nederlandse (Grond)wetgeving. Deze vrijheid wordt regelmatig kritisch bevraagd in de Nederlandse pluriforme samenleving, als gevolg van secularisering, ontzuiling en concrete maatschappelijke gebeurtenissen. Paul van Sasse laat in zijn oratie zien dat deze bevraging soms leidt tot verandering van wetgeving, maar vooral tot aanhoudende druk op de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging en daarmee op religieuze tolerantie. Dat kan anders in een democratische rechtsstaat.

Van oudsher is de vrijheid van godsdienst, en sinds 1983 ook die van levensovertuiging, stevig verankerd in de Nederlandse (Grond)wetgeving. Deze vrijheid wordt regelmatig kritisch bevraagd in de Nederlandse pluriforme samenleving, als gevolg van secularisering, ontzuiling en concrete maatschappelijke gebeurtenissen, waarbij zorgen bestaan rondom integratie, veiligheid en de weerbaarheid van de democratie. Die bevraging vindt plaats ten aanzien van de vrijheid van godsdienst en levensovertuiging als zodanig, maar ook ten aanzien van de op grond van die vrijheid geldende wettelijke uitzonderingen op algemene regels, en de mogelijkheid tot uitoefening van die vrijheid.

Aan de hand van drie categorieën wetgeving en vele voorbeelden wordt aangetoond dat concrete veranderingen in wetgeving vooralsnog grotendeels uitblijven, maar er wel een aanhoudende druk bestaat op de individuele en collectieve vrijheid van godsdienst en levensovertuiging en daarmee op religieuze tolerantie. Dat is met name het geval wanneer zij de omgang met orthodoxie betreft en wanneer de wetgever beoogt de democratische rechtsstaat te versterken. Daarbij ondergaat dit begrip een opmerkelijke betekenisverschuiving, wat indringende vragen oproept vanuit het perspectief van de constitutionele kwaliteit van wetgeving en de realisering van grondrechten als kernelement van diezelfde democratische rechtstaat. De relatie tussen overheid en religieuze organisaties verandert daardoor eveneens en maakt de Nederlandse pluriforme samenleving en democratische rechtsstaat kwetsbaar.

Dit dwingt om na te denken over hoe betekenisvol invulling kan worden gegeven aan een pluriforme democratische samenleving waarin tolerantie een plaats heeft, juist ook wanneer het gaat om afwijkende (collectieve) orthodoxe minderheidsopvattingen en praktijken. Van Sasse doet een aanzet tot voorstellen daartoe.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam
Kroondijk
Foto voorkant: Tiemen Folkers / Husky - CC BY 4.0, https://commons.wikimedia.
org/w/index.php?curid=73980745
Auteursfoto: Douwe-Freerk Osinga

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Digital Humanities, Corpus and Language Technology / Humanidades Digitales, Corpus y Tecnología del Lenguaje

Andrés Grajales Ramírez — 2023-09-10

Digital Humanities, Corpus and Language Technology: A look from diverse case studies is an outstanding collection of research contributions that explores the intersection of technology and the humanities. The authors provide a comprehensive overview of how these technologies can enhance research across various disciplines, from literature to history to anthropology. This book is a mustread for anyone interested in future research in the humanities. Digital Humanities, Corpus, and Language Technologies are rapidly growing fields that have the potential to revolutionize research across various disciplines.
New technologies have opened up new perspectives for research, allowing scientists to analyze data in previously impossible ways. The interdisciplinary approach and practical applications make it an invaluable resource for researchers, students, and anyone interested in the intersection of technology and the humanities.

This publication is peer reviewed.

Typesetting: LINE UP boek en media bv: Mirjam Kroondijk
Cover design: Bas Ekkers

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen
In co-edition with Facultad de Comunicaciones y Filología, Universidad de Antioquia (Colombia)

Production support: LINE UP boek en media bv

The Softcover version of this book (ISBN: 9789403430232) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

International shipping is possible via Amazon.

Unfortunately, the DOI links to individual chapters of this book do not function at this time. A newer version of our software will have the option of a landing page per chapter, but it is still in the testing phase. You can of course download the PDF version of each individual chapter, and the DOI link to the book’s landing page functions correctly. It will take some time to implement the new software, but please check back again at a later date. Our sincere apologies for any inconvenience.

August 2023

Evenwichtskunst / Balancing Act

Bart Beijer — 2023-08-31

‘it takes two to tango’

Het gedenkboek Evenwichtskunst is uitgegeven ter gelegenheid van het 50-jarige bestaan van het College van Bestuur en de Universiteitsraad van de Rijksuniversiteit Groningen. Het accent in deze uitgave ligt op de laatste twee decennia. In een kort historisch overzicht staat het beleid van de opeenvolgende Colleges van Bestuur centraal. Onderwerpen als het Groningse Harmoniemodel, de Nobelprijs voor Ben Feringa komen aan de orde, maar ook bijvoorbeeld het mislukte Yantai-project in China blijft niet onvermeld.

The commemorative book Balancing Act has been published to mark the 50-year anniversary of the Board of the University and the University Council of the University of Groningen. The book’s emphasis lies on the past two decades. In a brief historical overview, a spotlight is shined on the policy of the consecutive Boards of the University. Topics such as the Groningen Harmony Model and the Nobel Prize for Ben Feringa are addressed, while affairs such as the failed Yantai project in China are not swept under the rug.

Redactie / Editorial board: Bart Beijer, Gert Gritter, Mariet Hofstee, Monique Peperkamp

Vormgeving en opmaak / Design and layout: Mirjam Kroondijk
Eindredactie/Final editing: Minke Sikkema, Ezra van Wilgenburg
Omslagontwerp/Cover design: Bas Ekkers

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv

The softcover version of this book (ISBN: 9789403430027 ) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

Horen is meer dan oren; een holistisch geluid laten klinken

Myrthe Hol — 2023-07-20

Groningen heeft er met hoogleraar en KNO-arts Myrthe Hol een specialist bij op het gebied van in het botverankerde hoortoestellen, zowel voor volwassenen als voor kinderen die geboren zijn zonder oren (microtie).

In haar oratie zal Myrthe Hol ons meenemen in de nieuwste ontwikkelingen op dit gebied. Ook zal ze ingaan op de stappen die nodig zijn om te komen tot holistisch werken binnen ecosystemen in de zorg. Samenwerking tussen verschillende disciplines is daarbij een voorwaarde voor succes.

Myrthe Hol zal de nieuwste ontwikkelingen in hoortoestellen bespreken. Dat betreft uiteraard innovatieve medische techniek, maar ook een verbetering in samenwerking tussen onder meer audiologen, medische industrie, psychologen/orthopedagogen, otologen, aangezichtschirurgen, bijzondere tandheelkunde en het 3D-lab. Hiermee wordt medisch handelen op basis van data ondersteund en ontstaat passende zorg op de juiste plek. Voorwaarde voor het succes is een andere mindset van professionals in de zorg: een beweging van ego- naar ecosystemen. Hoe dat werkt en waarom ecosystemen het antwoord zijn op het zorginfarct, komt aan bod in Hols oratie.

Druk op de zorg vermindert door het voorkomen van ‘shoppen’ van patiënten en het verminderen van spijtoptanten. Een heldere en complete voorlichting vanuit alle perspectieven, waarbij alle voor- en nadelen worden besproken, maakt dat er een betere gezamenlijke beslissing kan worden genomen. Het gaat dan niet om de beste medische ingreep volgens de arts, maar de beste oplossing voor het gehele welzijn van de patiënt. Onderzoek wijst uit dat patiënten meer tevreden zijn met resultaten van een behandeling als de beslissing voor deze behandeling zorgvuldig en gezamenlijk genomen wordt. Deze holistische aanpak werkt. Het resultaat is meer dan de som der delen.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam
Kroondijk
Cover beeld: Adobe Firefly / Tiemen Folkers
Auteursfoto: Lobke Vale (https://www.lobkevale.nl/)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Oratio video

Grenzeloze GeneesKunst

Barbara van Munster — 2023-07-11

Grenzeloze GeneesKunst gaat over integrale ziekenhuiszorg op maat voor oudere patiënten met meerdere chronische ziektes. Deze groep patiënten ervaart vaak ook problemen op andere domeinen, wat leidt tot kwetsbaarheid. De huidige ziekenhuiszorg is onvoldoende toereikend voor deze patiënten. Om te komen tot geïntegreerde zorg pleit Barbara Munster om 5 grenzen op te heffen.

De eerste grens vraagt om aandacht voor functionele en psychosociale problemen in de ziektegerichte zorg. Het is belangrijk voor de kwaliteit om geheugenproblemen te herkennen om de behandeling af te stemmen op de mogelijkheden van patiënten met dementie. Een tijdige diagnose is ook cruciaal voor het bespreken van behandelwensen op het moment dat patiënten daartoe nog in staat zijn.

De tweede grens betreft het toevoegen van niet-behandelen als waardevolle behandelkeuze. Die keuze wordt gebaseerd op de behandeldoelen en voorkeuren van de patiënt en de mogelijkheden en risicos van behandelingen.

De derde grens gaat over de gefragmenteerde zorg bij patiënten met behandelaren. Het verbeteren van de zorg vereist een regiebehandelaar en multidisciplinaire beoordeling om een samenhangend behandelplan af te stemmen.

De vierde grens gaat over goede communicatie en samenwerking tussen verschillende zorgorganisaties omdat zorg toenemend gecentraliseerd wordt.

De vijfde grens gaat over integratie van zorg, wetenschappelijk onderzoek en beleidsontwikkeling voor zorginnovatie en het meten van de effectiviteit daarvan.

Behandeling van oudere patiënten met meerdere chronische ziekten zal altijd een vorm van GeneesKunst blijven vanwege het gebrek aan solide bewijs. De toenemende zorgvraag van deze groep in combinatie met het tekort aan personeel, vereist een transitie. Patiënten, zorgverleners, wetenschappers en beleidsmakers zullen de grenzen moeten verleggen.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Illustraties: Gintarė Kalvinskaitė

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Oratio video

Understanding Ourselves in Times of Climate Change

Roland Mees — 2023-06-26

Understanding Ourselves in Times of Climate Change

When it comes to fighting climate change, any strategy to reach "net zero" by 2050 is credible only if it includes a commitment to reduce greenhouse gas emissions by 50 percent by 2030. Although the affluent countries have been aware of the climate challenge since 1992, they have waited too long to take sustainable action.

Our failure as people in the affluent countries to act sustainably is incompatible with how we understand ourselves as we shape visionary companies by relentlessly improving business processes, product quality and customer experience. Visionary companies deliver the best performance to their stakeholders. Why are we able to do all this, but ineffective in taking climate action?

As I see it, we apply different moral standards to future generations than we do to current generations. This hinders us from gaining the virtue of moral integrity. Only when we evaluate our roles as individuals, professionals in organisations, and members of humanity as against an integral set of normative standards can we be regarded as persons of integrity.

Despite these concerns, there are institutions that can overcome the motivational weaknesses of people in the affluent countries to take sustainable action and limit global warming to 1.5 degrees Celsius. For example, we must cherish the institutions that make up our constitutional democracies. We should support the EU Fit-for-55 ambition, and we should welcome the Dutch Civil Code, which offers opportunities to compel individuals and companies to take climate action.

Design and layout: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Cover photo: Canva/Tiemen Folkers
Author photo: ING

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Health System Innovation; kun je opereren op de maan?

Huib A. Cense — 2023-06-16

De zorg verplaatst zich van gebouwen naar hybride netwerken waarin zowel fysiek als digitaal zorg wordt aangeboden. De zorg wordt daardoor complexer en lineair denken over de organisatie van zorg wordt steeds meer vervangen door denken in zogenaamde complexe adaptieve systemen. Naast de medische inhoud, is voor de patiëntervaring het logistieke proces van de behandeling belangrijk. De vragen voor onderzoek zijn dan ook: Hoe optimaliseer je de organisatie oftewel ‘de operatie’ van de zorg, en welke invloed hebben netwerkvorming en digitalisering van processen op kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven?

Binnen het ziekenhuis is verbetering mogelijk als zorgverleners geregeld met het hele team een stap terug doen om het zorgproces rondom een bepaald ‘zorgproduct’ opnieuw te ontwerpen. Binnen regionale netwerken zouden afspraken over verdeling van capaciteit goed zijn. Als vervolgens de capaciteit inzichtelijk wordt gemaakt op een platform waar de patiënt zelf een behandeling kan plannen, dan is dat winst voor patiënt, ziekenhuis en verzekeraar. De kwaliteit van zorg binnen zo’n netwerk kan gemeten worden door kwaliteitsregistraties. Vervolgens kan de kwaliteitsinformatie binnen een netwerk gebruikt worden voor leren en verbeteren.

Het Integraal Zorgakkoord is ambitieus maar bij teleurstelling dreigt overregulering. Daarom een pleidooi voor het benoemen doelen in de vorm van Moonshots. Dokters betrek je bij de uitvoering met een nieuwe manier van werken gebaseerd op de succesfactoren voor een operatie: de Moonshot Operating Room.

Er is volop expertise en ambitie aanwezig in Groningen, ideaal voor onderzoek op de genoemde gebieden.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Auteursfoto: Malou van den Berg (https://www.malouvandenberg.com/)
Coverillustratie: Adobe Firefly / Tiemen Folkers

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

De beelden die ons bewegen, de voorspelbaarheid van de rampen die we samen creëren

Michel Dückers — 2023-05-16

Dat rampen en crises een enorme weerslag hebben op de levens van gedupeerden mag voor zich spreken. Dat dit het collectieve organisatievermogen van een samenleving op de proef stelt ligt eveneens voor de hand. Dat de huidige tijd onder spanning staat en dat een diversiteit aan crises en complexe problemen op elkaar inwerkt, is dagelijks onderwerp van gesprek. Het is onvermijdelijk dat dingen mis gaan, maar er lijken hardnekkige patronen in te zitten. Die patronen zijn alleen te doorbreken als we ze beter begrijpen.

De beelden die ons bewegen, de voorspelbaarheid van de rampen die we samen creëren gaat hier dieper op in en reduceert de crisisopgave op het snijvlak van veiligheid en gezondheid tot zes elementen die in samenhang bepalen of crisisbeheersing voor gedupeerden goed uitpakt. Deze versimpeling verscherpt de opgave voor overheden en instanties – en onderstreept de noodzaak van integraliteit en ontschotting. Het illustreert bovendien waarom de klassieke crisisbeheersingsaanpak, met een focus op acute dreiging, ontoereikend is in een landschap van langdurig sluimerende crises. Waar in de risicosamenleving sterk naar de overheid werd gekeken om problemen aan te pakken, kunnen we er in de huidige crisissamenleving niet op vertrouwen dat de overheid dit alleen kan. Dit is een van de voorspelbare pijnpunten in de tijdslijn van zich ontvouwende rampen waarin we allemaal een aandeel (kunnen) hebben – deels in de problemen, maar hopelijk ook in de oplossing.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustraties: Hollandse Meesters, Utrecht
Illustratie voorkant: Edvard Munch – ‘De Schreeuw’ (foto Shutterstock)
Auteursfoto: Studio Koudijs, ’s-Hertogenbosch

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Deze publicatie is eerder uitgegeven door ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum: link

The Gut Microbiome

Alexandra Zhernakova — 2023-05-16

For me personally, the topic of the gut microbiome represents one of my most long-standing scientific interests. In September 1992, I joined the junior scientific research community in the Department of Infectious Diseases at St. Petersburg Pediatric Medical University. The first presentation I made in this community was on the link of gut dysbiosis with diseases in children.
The level of dysbiosis was determined in an old-fashioned way: as the ratio between beneficial and pathogenic bacteria, based on the number of colonies that were grown from 1 gram of feces. Analysis of dysbiosis was already very popular at that time, and it was a routine protocol for children with gastrointestinal complaints. Our analysis concluded that gut dysbiosis is a signature of allergies, colic and other infant diseases. Since then, I have considered the gut microbiome an important component of health.

In this lecture, I hope to share with you my excitement about the universe of gut microbes. I will first talk about our current understanding of the role of the microbiome in health and then discuss how we will follow-up this knowledge in the future.

Design: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustrations: Kateryna Onistrat & Alexandra Pitkevich
Cover photo/illustration: Jingyuan Fu
Photo author: Henk Veenstra
Editing: Kate McIntyre

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Afstellen en afstemmen van geneesmiddelen bij kanker

Frank Jansman — 2023-05-12

In zijn oratie betoogt Frank Jansman dat de behandeling met geneesmiddelen bij kanker voor verbetering vatbaar is: enerzijds geldt dit voor het bepalen van de juiste doseringen op geleide van de individuele patienten- en ziektekenmerken. Anderzijds gebruikt de patient met kanker vaak een palet aan geneesmiddelen, polyfarmacie genoemd. Bij antikankerbehandeling moet het volledige geneesmiddelengebruik worden geevalueerd en aangepast.
Ongewenste geneesmiddelen kunnen worden gestopt en gewenste, ontbrekende geneesmiddelen worden toegevoegd. Dit leidt tot een betere werkzaamheid, minder bijwerkingen en lagere kosten.

Het onderzoek van Jansman richt zich een zorgvuldige begeleiding van geneesmiddelengebruik en op de klinische farmacologie van geneesmiddelen bij kanker. Zijn specifieke onderzoek en activiteiten op gebied van interacties met oncologische middelen hebben geleid tot opname hiervan in het geautomatiseerde medicatiebewakingssysteem, waarvan apothekers en artsen in Nederland gebruik maken bij het voorschrijven.

Jansman zal in zijn oratie met voorbeelden laten zien waarin de behandeling met geneesmiddelen bij kanker kan worden verbeterd. Zo is het gebruik van oxycodon ongeschikt bij patienten die een veel toegepast middel bij prostaatkanker gebruiken. Ook blijkt uit zijn onderzoek dat maar liefst bij 80% van oudere patienten met kanker aanpassing van het geneesmiddelgebruik gewenst is.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustraties: Frank Jansman, tenzij anders aangegeven
Illustratie voorkant: Judy Ballast
Auteursfoto: Bert de Graaf

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Living Standards and Wellbeing in Africa, an Economic History Perspective

Jutta Bolt — 2023-05-12

Why are we in the Netherlands today so much richer than our grand and great-grand parents, living only 50, 100, 200 years ago? Or why are some countries richer than other? Questions like these lie at the heart of Economic History.

The basis for answering these questions is consistent data on long run global development, which we collect within the Maddison Project. Our research shows that over the past 200 year, the average global income per person has increased nearly 12 times (Bolt & Van Zanden, 2020; OECD, 2021).

Further, economic growth accelerated over time. During the 19th century, the average global income doubled to roughly 2200 dollars; during the twentieth century the global average income quadrupled to over 12,000 dollars. While this is impressive economic progress, if we look at different countries around the world today, it is clear that this average development has not brought everyone the same progress.

Economic history research and Africa

One of the regions that currently features in the lower half of the world’s income distribution is Africa. However, for long, Africa hardly featured in global economic history debates due to lacking historical data on development. In my lecture I will discuss how economic history research, based on previously unexplored archival material, has not only rewritten African history, but also provided a much better understanding of drivers of development. This has pushed Africa’s long run experience into global economic history debates and thereby provided important new impetus into theories of long run global development.

Design and layout: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Cover photo: Replogle Globes Partners LLC (https://replogleglobes.com/)
Author photo: Reyer Boxem

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

The Wonderland of Our Genomes

Jingyuan Fu — 2023-04-21

Genomic medicine is the branch of modern medicine that uses genetic and genomic information to develop personalized strategies for patient care, disease prevention, and treatment. It involves the study of an individual's genetic information to understand the underlying causes of disease and to develop personalized healthcare interventions. Surprisingly, the genetic information that determines an individual’s risk of diseases comes not only from the human genome but also from the gut microbiome, which is the collective genomes of the microorganisms residing in the human gut.

The release of the complete sequence of the human genome in 2003 and the completion of the first phase of the human gut microbiome project in 2013 opened up a new horizon for human genomics research. Just as in Alice’s Wonderland, this led to many amazing discoveries, but there are still many unknowns. This lecture shares my vision of which ways we ought to go to improve our understanding of host–microbe interactions in human health and disease.

Design: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Cover illustration: Jingyuan Fu
Photo author: Jingyuan Fu
Illustrations: Jingyuan Fu, Vivian Yang, Carlos Martinez Moreno,
Isabel Tamargo-Rubio
Editing: Kate Mc Intyre

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Oratio video

Universiteit van het Noorden: vier eeuwen academisch leven in Groningen

Klaas van Berkel — 2023-04-10

De Rijksuniversiteit Groningen is sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog onherkenbaar veranderd. Van een kleine academische gemeenschap groeide de universiteit uit tot een modern bedrijf: ondernemend, marktgericht en internationaal georiënteerd.
De verzakelijking, die begon met de oprichting van een Faculteit voor Economische Wetenschappen in 1948, stokte toen studenten en docenten in de jaren zestig en zeventig een ingrijpende democratisering wisten door de voeren. Maar na dit democratisch intermezzo kreeg de verzakelijking de wind weer volop in de zeilen. Digitalisering, de komst van duizenden buitenlandse studenten, de ruimtelijke expansie van de universiteit, de schaalvergroting van het onderzoek en de verkorting en verstrakking van de studie maakten dat de universiteit tegenwoordig in bijna niets meer lijkt op de universiteit die na de oorlog weer probeerde op te krabbelen. De vraag is wel: heeft de Groningse universiteit bij al deze veranderingen haar academisch karakter weten te behouden?

Omslagontwerp: Frederike Bouten, Utrecht

Typografie: Rombus/Patricia Harsevoort Hilversum

ISBN gedrukte versie: 9789087049478

Dit driedelig boekwerk Universiteit van het Noorden: vier eeuwen academisch leven in Groningen is in gedrukte vorm nog steeds te bestellen bij de oorspronkelijke uitgever Uitgeverij Verloren en de reguliere boekhandel

Volg de links voor de andere 2 delen binnen de UGP catalogus: Deel 1 De oude universiteit, 1614-1876 en Deel 2 De klassieke universiteit 1876-1945

Universiteit van het Noorden: vier eeuwen academisch leven in Groningen

Klaas van Berkel — 2023-04-10

Toen de Franse regeringscommissaris Georges Cuvier in 1811 de Groningse universiteit bezocht, verbaasde hij zich erover dat deze universiteit in een uithoek van het keizerrijk al bijna twee eeuwen een baken van beschaving en verlichting was. En zo is het nog altijd. De Groningse universiteit, die 400 jaar bestaat, paart sinds haar oprichting een sterke internationale uitstraling aan een actieve rol in het culturele, intellectuele en economische leven van Noord-Nederland. Soms dreigde deze excentrische ligging haar fataal te worden, maar uit elke crisis kwam de universiteit sterker tevoorschijn. Zij telde geleerden van Europees formaat, zoals de wiskundige Johann Bernoulli, de medicus Petrus Camper, de astronoom J.C. Kapteyn en de filosoof/psycholoog Gerardus Heymans. Nu behoort zij tot de beste honderd universiteiten van de wereld. Klaas van Berkel vertelt de kleurrijke geschiedenis van de universiteit, met oog voor het detail én de grote lijn.

Omslagontwerp: Frederike Bouten, Utrecht

Typografie: Rombus, Hilversum

ISBN gedrukte versie: 9789087044664

Volg de links voor de andere 2 delen binnen de UGP catalogus: Deel 2 De klassieke universiteit 1876-1945 en Deel 3 De zakelijke universiteit 1945-2021

Universiteit van het Noorden: vier eeuwen academisch leven in Groningen

Klaas van Berkel — 2023-04-10

In de driekwart eeuw tussen 1876 en 1945 ontstond in Nederland de klassieke universiteit: de universiteit waarin de hoogleraren alles voor het zeggen hadden, waar de studenten in zalige onmaatschappelijkheid hun gang konden gaan en waarin wetenschap een hoge morele, vormende betekenis had. De Groningse universiteit was een waardige representant van deze inmiddels verdwenen universiteit, waar nog vaak met nostalgie naar wordt teruggekeken. Voor de Rijksuniversiteit Groningen was het een soms heftige periode: de universiteit werd eerst bijna opgeheven, vervolgens omgevormd tot een universiteit met internationale betekenis, een universiteit die in tijden van crisis en depressie overeind bleef, maar ten slotte diep moest buigen voor de Duitse bezetter.

Omslagontwerp: Frederike Bouten, Utrecht

Typografie: Rombus, Hilversum

ISBN gedrukte versie: 9789087046811

Volg de links voor de andere 2 delen binnen de UGP catalogus: Deel 1 De klassieke universiteit 1876-1945 en Deel 3 De zakelijke universiteit 1945-2021

Huisartsgeneeskunde, in de lengte en de breedte

Nynke Scherpbier-de Haan — 2023-04-06

De huisarts staat onder druk. Er kan niet nog meer zorg bij de huisarts belanden. Je hoort zeggen: ‘de rek is er uit, het zal uit de lengte óf de breedte moeten komen’. Nynke Scherpbier zal illustreren dat juist én in de lengte én in de breedte krachtige kernwaarden besloten liggen die het mogelijk maken dat de huisarts een sleutelrol speelt in ons gezondheidszorg stelsel.

In de lengte vinden we de tijd die het mogelijk maakt dat de huisarts continuïteit van zorg kan bieden aan de patiënt. Hoe hoger de continuïteit van zorg, hoe beter het is voor de gezondheid van de patiënt. Om dit te garanderen zullen we zorgvraag en zorgaanbod meer met elkaar in balans moeten brengen. De afdeling Eerstelijnsgeneeskunde en Langdurige Zorg in het UMCG draagt daar aan bij in onderzoek, onderwijs, opleiding en in de Academische Huisartsenpraktijk Groningen. In onderzoek bestuderen we hoe door bijvoorbeeld preventie en e-health de zorgvraag kan verminderen. Via onderwijs en opleiding werken we er hard aan om het aantal huisartsen te doen toenemen, bijvoorbeeld door meer aandacht voor huisartsgeneeskunde in het geneeskunde curriculum aan te brengen.

De breedte staat voor samenhang en samenwerking in de zorg. De patiënt zou de zorg als een samenhangend muziekstuk moeten ervaren. Elke zorgprofessional heeft immers haar eigen stem, maar in het samenspel wordt het pas muziek als regels voor samenspel in acht worden genomen. De afdeling doet onderzoek naar nieuwe samenwerkingsvormen binnen de eerste lijn en met het ziekenhuis om de kwaliteit van zorg te verbeteren.

Design and layout: LINE UP book and media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Photographs: Dr. DG (Donald) van Tol

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Oratio video

The end of the traditional university?

Robert Wagenaar — 2023-03-30

The 2nd half of the 1990s has been a pivot point for starting a period of reform of the European higher education sector which is still continuing. It resulted in far reaching reforms, such as the introduction of the Bachelor-Master structure, but also in a revolutionary change of the learning paradigm from expert driven to student-centred education. As a result, the quality of higher education programmes has significantly improved. However, the process has also led to a lot of red tape showing a serious decline of trust in academia and its academics.

This downturn can be related to the introduction of the concept of ‘new governance’ and as a follow-up the 21st century ‘modern university’ governance model in particular in Anglo-Saxon countries, but also in the Netherlands. As a consequence, the philosophy ‘profit-for-people’ has taken hold in society, including universities. This has resulted in the administrative culture crisis, which is now widely acknowledged, and has also influenced higher education institutions.

Was the transfer of an industrial society to a knowledge-based economy (digital revolution) an important cause for the 1990s pivot point, the fourth industrial revolution (Artificial Intelligence) is expected to have a substantial impact on the role of the university again. This next pivot point will change this role in society fundamentally.

It will also impact its governance model again, forced to give more credit to its professionals to allow for strengthening ‘academic freedom’, which has suffered as an effect of the reforms, and to open up higher education also to those who are already active in the workplace. This implies enhancing flexibility of educational programmes, the integration of the relative new phenomenon of micro-credentials (topics of specialized learning to upgrade knowledge and skills) and better alignment between higher education and society, including the world of work.

It will also ask for further international cooperation at the level of academics, in parallel to management and administration, by not only covering research but also education. Past experience has demonstrated that substantial change cannot be enforced, it requires a high level of involvement and commitment of the academics involved.

Academic staff is expected to keep up with the high speed of societal change which implies developing high level skills and competences and integrating the UN Sustainability Goals in their learning. A serious challenge, which has to be tackled in order to maintain relevance for society.

Design and layout: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Cover photo: R. Wagenaar
Author photo: J. de Jong

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Een Nobelprijs geboren in Groningen

Erik Dücker — 2023-03-28

De Hongaarse wetenschapper Albert Szent-Györgyi (1893 – 1986) won in 1937 de Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde voor zijn ontdekking van vitamine C en onderzoek naar de ademhaling van cellen. Door dit succes is hij tot op de dag van vandaag een nationale held in zijn thuisland. In Groningen is hij minder bekend en dat terwijl hij in deze stad de basis legde voor zijn grote ontdekkingen.
In dit boek kijken we terug op Alberts veelbewogen leven. Een leven vol oorlog en controverse, maar ook humor en natuurlijk heel veel wetenschap. We zien hoe Albert zich ontwikkelt van rijke niksnut tot bevlogen wetenschapper, hoe hij een leider wordt in het Hongaarse verzet tijdens de Tweede Wereldoorlog en hoe hij als mummie in het verband gepakt moet worden om aan een woedende Hitler te ontkomen. Dat laatste is misschien niet helemaal waar, maar Albert is niet iemand die de waarheid in de weg laat staan van een goed verhaal.
Zijn wetenschap is al net zo bijzonder. In een klein keldertje in Groningen begint hij in 1922 met zijn baanbrekende onderzoek. Dit begin is echter niet zo meesterlijk doordacht als het uiteindelijke resultaat doet vermoeden. Albert houdt er namelijk zijn geheel eigen logica op na. Het is daardoor dat hij denkt dat hij met onderzoek naar een aardappel die bruin wordt, inzicht kan verkrijgen in de Ziekte van Addison, een zeldzame aandoening aan de bijnierschors. Het is een geniale misvatting met de Nobelprijs als bekroning.

Eindredactie: Margriet van der Meer
Ontwerp omslag: Bas Ekkers
Vormgeving en opmaak: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk

Uitgever: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

The softcover version of this book (ISBN: 9789403429960) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

De smalle weg naar het duurzame noorden

Zef Hemel — 2023-03-24

In hun streven naar een duurzame toekomst zouden planologen op zoek moeten gaan naar passende denk- en werkwijzen om steden, dorpen en landschappen te doorgronden. Daarbij kan de discipline veel leren van kunstenaars, dichters en historici, die ons laten inzien dat we stil moeten staan bij de betekenis en de geest van een plek en de geschiedenis van het landschap, maar ook hoe herinnering en vervoering ons het verloren contact met onze omgeving terug kunnen geven.

Bovendien weten zij hoe je een nieuw perspectief op een aansprekende wijze met de samenleving kunt delen. Noord-Nederland kan een voorloper zijn, denkt Zef Hemel. Dat vereist volgens hem wel een ‘omgekeerde agenda’ ten opzichte van de Randstad.

En wandelen blijkt een perfecte manier voor wie het noorden van Nederland wil bestuderen en veranderen, zo betoogt hij bij zijn benoeming tot hoogleraar ‘Revitalisering en herstructurering van stad en land, in het bijzonder Friesland en Groningen’ aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Abe Bonnema, naar wie de bijzondere leerstoel is vernoemd, geldt als de bekendste Friese architect uit de twintigste eeuw en was nauw betrokken bij het onderzoek naar de historische ontwikkeling en het toekomstig potentieel van Friesland en Groningen.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Foto voorkant: Hester Simons
Auteursfoto: Jan-Kees Steenman

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Tracing the path from health to disease

Charalampos Tsoumpas — 2023-03-16

Positron Emission Tomography (PET) is currently underutilised and can provide even more valuable information. PET is not merely an imaging device, but a measurement device. It measures molecules and their concentration inside a living subject. And as by definition life is not a static process, PET measures how molecules travel inside our bodies and provides a direct way to measure the kinetics of biochemical reactions.

There are more technological developments needed to enable dynamic imaging and kinetics in clinical practice for a range of radioactive molecules. Furthermore, quantification of biological processes using PET has several challenges related to imaging a living subject including the effects of ionising radiation. Can we minimise the radiation dose per scan which will then make it easier to justify scanning a person with multiple radioactive molecules?

For example, imaging multiple molecules simultaneously will allow to evaluate pixel-by-pixel the potential performance of drugs and swiftly decide how to proceed with treatments. In addition, it can help measuring the potential crosstalk of diseases such as cancer and cardiovascular diseases, or of different organs such as brain and heart, or gut and brain axes.

But more research is necessary to allow imaging two or more radioactive molecules simultaneously. Advancing PET technology can empower medicine by tracing several molecular pathways and interactions from human health to disease – forwards and backwards – and has a lot to offer for detecting and understanding disease processes and optimising precision medicine.

Design and layout: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Cover photo: Riemer Slart
Author photo: Phil L. Faulks
Photo: Jeroen Koeten
Illustration: Jens Maus, PET-schema.png, 1st April 2003, Wikimedia. Public Domain.

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

The Tragedy of the Self

Andrea Sangiacomo — 2023-03-13

Why do human beings interpret their overall experience in terms of selfhood? How was the notion and sense of self shaped at different times and in different cultures? What sort of problems or paradoxes did these constructions face? These lectures address these and related questions by sketching a roadmap of possible theoretical avenues for conceiving of the self, bringing to the foreground its soteriological implications, while also testing this theoretical outlook against insights offered by various disciplines. Exploring the crosscultural spectrum of possible ways of conceiving of the self invites the more existential question of whether any of these possibilities might offer resources for dealing with the tragedies of today’s world, or maybe even saving it from some of them.

Cover design / Typesetting: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk, Riëtte van Zwol

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv

The softcover version of this book (ISBN: 9789403430089) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

Open textbook edition available via: University of Groningen Open Textbooks

Ethnographic Causality

Peter Abell — 2023-03-08

This book explores the problem of causal inference when a sufficient number of comparative cases cannot be found, which would permit the application of frequency based models formulated in terms of explanatory causal generalizations.

Recent developments in causal inference focus mainly on type-causal mechanisms, where one type of event (such as greenhouse gas emissions) causes another type of event (such as climate change). In contrast, this book focuses on singular causation.

Since it is inferred from testimonial evidence, singular causation is of interest in ethnographic case studies, where comparisons between cases and generalizations are not always possible. The book develops the notion of Bayesian and Comparative Narratives, using them to marshal evidence for singular causal connections from ethnographically elicited, indicative, counterfactual, and counterpotential statements.
While preserving the universal concept of causality, the book explores its specific rather than general dimension. By addressing their complementary roles in causal identification and estimation, "quantitative" and "qualitative" approaches find common ground.

With contribution of Henry Wynn

Cover design / Typesetting: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv

The softcover version of this book (ISBN: 9789403429472) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

International shipping is possible via Amazon.

This publication is peer reviewed.

Differentiated Instruction in Teaching from the International Perspective

Ridwan Maulana — 2023-03-01

This book reports findings based on a largescale project on differentiated instruction across various education systems documenting evidence of its measurement, differences, changes, and links with student engagement.
We document empirical findings of differentiated instruction practices in secondary education across diverse countries/education systems, covering student, teacher, school, and education system/country levels. Classroom observations and student surveys, both collected in authentic classrooms, are the core measures of inquiry used. Findings on similarities and differences in differentiated instruction practices, changes over time, links with student engagement, and the role of some personal and contextual factors, contribute to advance the knowledge base particularly in the field of teaching effectiveness, learning environments research, and differentiation in education. Findings are relevant for research, practice, and policy.

Cover design: Bas Ekkers
Typesetting: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk, Riëtte van Zwol
Editing: Ezra van Wilgenburg, Minke Sikkema

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv

The softcover version of this book (ISBN: 9789403429571) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

International shipping is possible via Amazon.

This publication is peer reviewed

Van de toegankelijkheid van het fiscale recht

Eric Poelmann — 2023-02-10

In zijn oratie gaat hij in op de toegankelijkheid van het fiscale recht, in het bijzonder op rechtsvinding, en de rol van vakliteratuur en adviseurs. Toegankelijkheid van het fiscale recht is van groot belang is voor belasting en inhoudingsplichtigen. Het fiscale recht is in zijn complexiteit echter niet volledig voor het publiek toegankelijk. Dit klemt met name bij fiscaal hulpbehoevenden voor wie toegang tot het fiscale recht toegevoegde waarde heeft, maar die daartoe niet beschikken over voldoende middelen. Poelmann stelt dat allereerst de overheid, en dus ook de Belastingdienst, zich hierover moet bekommeren, maar ook van beroepsverenigingen van belastingadviseurs mag het nodige worden verwacht. Ten slotte heeft ook de rechter de taak elke belanghebbende hetzelfde niveau van rechtsbedeling te bieden. Poelmann concludeert dat dienstbaar fiscaal recht doen bijdraagt aan een duurzame maatschappij en geen luxeproduct mag zijn.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustratie/foto voorkant: Merel Weijer; https://imagestore.webhosting.rug.nl/?r=11914&k=2535255017
Auteursfoto: Ronald Zijlstra (www.ronaldzijlstra.nl)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Ontwikkelen, verbinden & bewegen

Paul Jutte — 2023-01-31

Ontwikkelen, verbinden en bewegen: het begint in een universiteit waar iets ontwikkeld wordt, vervolgens wordt het in verbinding gebracht met het werkveld en daar in beweging gezet. Dat leidt weer tot nieuwe vragen en de zoektocht naar ontwikkeling en zo verder.

De zorg voor orthopedische patiënten is momenteel lastig in de gewone ziekenhuiszorg omdat er schaarste is aan personeel en operatieruimte. Als orthopedische patiënt hoef je niet acuut geholpen te worden, je gaat immers niet meteen dood. Maar je bent wel ernstig beperkt en je hebt veel pijn!

In de regio Noord moeten we in verbinding zijn om te kunnen zorgen voor onze patiënten met een aandoening van het bewegingsapparaat, zodat ze tijdig en goed behandeld kunnen worden. We kijken naar heel de mens en stimuleren gezond gedrag, waarbij bewegen hoog op de agenda staat. Samenwerking met alle professionals, verzekeraars en patiënten is de enige weg om voor onze mensen te kunnen zorgen.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Illustratie/foto voorkant: Paul Jutte
Auteursfoto: Pjotr Wiese

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Drug Regulatory Science

Peter Mol — 2023-01-26

In my lecture I will focus on important developments in European drug regulation, such as personalized medicines, real world data, patient centricity and knowledge exchange. The lecture will acknowledge the long standing collaboration between the Dutch Medicines Evaluation Board and the department of Clinical Pharmacy and Pharmacology. It will also emphasize the need for collaboration between European regulators and other stakeholders to improve drug development and regulation.

Design and layout: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Cover photo and photo author: Peter Mol

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Robot en chirurg

Esther Consten — 2023-01-19

Tijdens de oratie focust dr. Esther Consten zich op de rol van technologie in de gezondheidszorg. Voorbeelden hiervan zijn het combineren van virtual reality-, fluorescentie- en peroperatieve beeldfusietechnieken, oftewel image fusion. Door deze ontwikkelingen zal de rol van de chirurg veranderen. De chirurg zal als operateur vanuit de cockpit van de operatierobot doorgroeien naar regisseur in multidisciplinaire therapeutische interventies.

Binnen mijn onderzoeksteams wordt gewerkt aan de volgende 3 thema’s:

Image guided surgery met intra-operatieve fluorescentie technieken: ism prof. Nagengast is gestart met onderzoek naar fluorescentie en tumor gerichte tracers bij poortwachtklieren van dikke darmkanker, het coloncarcinoom. Dit onderzoek zal naar verwachting een verschuiving in de behandeling van dikke darmkanker kunnen opleveren.

Image fusion: is een volgende en andere invalshoek om patiënten uitkomsten te verbeteren. Hierbij gaan we nog een stap verder: een digitaal beeld over de werkelijke situatie projecteren. We streven ernaar om hiermee de prestaties van de chirurg verder te verbeteren.

Artificiële intelligentie: misschien wel de belangrijkste stap als het gaat om verbeteren van operatie uitkomsten: toepassen van kunstmatige intelligentie. De weg naar robots die de chirurg tijdens de operatie niet alleen in het werk gaan ondersteunen, maar die ook gaan meedenken.

Als we al deze nieuwe technieken samennemen, bouwen we een zogenaamd “Peroperative decision platform”. Computers zullen chirurgen hiermee niet alleen helpen met de praktische uitvoering en efficiency van de operatie, maar ook met weefselherkenning, beslisvorming en optimalisatie van prestaties.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Foto voorkant: Vladyslav Otsiatsia, Asking robot
Auteursfoto: Jenne Hoekstra

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Statistics in the Social Sciences

Marijtje van Duijn — 2023-01-13

Hoe kun je statistiek gebruiken als brug tussen wetenschappelijke theorieën en onderzoeksdata? Deze vraag fascineert Marijtje van Duijn mateloos.

Twee werelden
Als statisticus binnen de vakgroep sociologie vormt Marijtje van Duijn de schakel tussen onderzoeksvragen en data. Van Duijn: “In onderzoek moeten de onderzoeksvraag en de statistische modellen uiteraard goed op elkaar aansluiten, maar het is ook belangrijk om te kijken in hoeverre de onderzoeksvraag met de data beantwoord wordt of kan worden”. Deze link tussen theorie en empirie staat dan ook centraal haar oratie.

Sociale netwerkanalyse
Van Duijns specialisatie is de zogeheten sociale netwerkanalyse, een methode die het mogelijk maakt om relaties tussen mensen te analyseren. “Bij sociologie wordt veel onderzoek naar sociale netwerken gedaan. De structuur van deze netwerken vereist een speciale aanpak, want een normale regressie analyse is niet mogelijk. Als groep zijn we de afgelopen twintig jaar heel hard bezig geweest met het ontwikkelen van methoden die recht doen aan de complexiteit van deze netwerken”.

Puzzelen
Statistische modellen voor sociale netwerkanalyse staan bekend als niet eenvoudig uit te voeren en te interpreteren, maar dat is juist wat van Duijn aantrekt. “Het zijn inderdaad soms ingewikkelde analyses. En ook de vraagstellingen zijn complex. Het is niet rechttoe rechtaan, maar het is een uitdagende puzzel. Ik vind het leuk om samen met de onderzoekers te kijken hoe we hun vragen zo goed mogelijk kunnen beantwoorden”.

Design and layout: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Illustrations: Marchien Boonstra
Author photo: Hylkia van Meer

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Kleuren mengen

Martijn van der Heide — 2022-12-20

Woonopgave, waterveiligheid, duurzame voedselvoorziening, biodiversiteitsherstel, klimaat- en energietransitie, …: het zijn allemaal brandende vraagstukken die zonder voldoende ruimte niet opgelost kunnen worden. Niet verwonderlijk daarom dat veel van deze grote kwesties samenkomen op het platteland. Het maakt dat het platteland steeds meer verstrengeld en vervlochten raakt, en het praktisch onmogelijk wordt de maatschappelijke opgaven afzonderlijk van elkaar op te lossen.

Wat doet dit met de ruimtelijke inrichting van het platteland? Bij de officiële aanvaarding van zijn bijzondere leerstoel ‘Natuurinclusieve Plattelandsontwikkeling’ gaat hoogleraar Martijn van der Heide in op deze actuele vraag.

Specifieke aandacht gaat daarbij uit naar de ruimtelijke inpassing van natuurcombinaties, waarbij natuur wordt verbonden met andere maatschappelijke opgaven. Dus niet louter het afschermen van natuur in Natura 2000-gebieden, maar juist óók het duurzaam gebruiken van natuur om deze grote opgaven te realiseren. Dat laatste betekent dat je niet in monocausale ketens kunt blijven denken, maar dat een geïntegreerde aanpak cruciaal is. Bijvoorbeeld met ecologisch-economische analyses die de meerwaarde van natuurinclusiviteit inzichtelijk maken. Vergroten natuurcombinaties de brede welvaart in een regio?

Tegelijkertijd: de toekomst van natuurinclusieve plattelandsontwikkeling ligt niet louter en alleen in deze en andere cijfermatige analyses. Want wil je mensen verbinden, en tot actie bewegen, wil je een doorbraak realiseren in de besluitvorming, dan heb je een gemeenschappelijk verhaal nodig. Wat is dit verhaal over een natuurinclusief platteland? Een urgente, maar lastige vraag met alle boerenonrust op het platteland die een hang naar het ‘eigene’ versterkt, en tot regionalisme kan leiden. Hoe is tegen zo’n decor een natuurinclusief verhaal te maken, dat belanghebbenden verbindt en in beweging brengt?

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk
Illustraties: p9, p18 en p34 LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk
Foto voorkant: Broekpolder bij Warmond, Martijn van der Heide, bewerkt door
Joost Blaakmeer.
Auteursfoto: Hanneke Brüheim

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Betere riemen, vaker roeien

Barbara van den Hoofdakker — 2022-12-19

Prof. dr. Barbara van den Hoofdakker is als klinisch psycholoog/gedragstherapeut en bijzonder hoogleraar werkzaam bij Accare en de Rijksuniversiteit Groningen. Zij is tevens hoofdopleider van de opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog, variant kind en jeugd, en waarnemend hoofopleider van de opleiding tot klinisch psycholoog bij opleidingsinstituut PPO. Zowel in de praktijk als in wetenschappelijk onderzoek hebben behandelingen voor gedragsproblemen bij kinderen haar speciale interesse. Zij vindt het belangrijk dat de zorg voor kinderen met gedragsproblemen en hun ouders en leerkrachten verbetert en probeert hier via de pijlers onderzoek, praktijk en opleiding een bijdrage aan te leveren.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk, Riëtte van Zwol
Foto voorkant: Barbara van den Hoofdakker
Auteursfoto: Martin de Bouter

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Verzet en vrijheid

Arjen Dijkstra — 2022-12-13

De geschiedenis van het beleg en ontzet van Groningen in 1672 spreekt nog altijd tot de verbeelding. Er was sprake van spanning, tragiek, sensatie en blijdschap. Er waren helden, verliezers en vooral veel onnodige slachtoffers. Nadat vijandelijke troepen grote delen van Nederland hadden overmeesterd, rukten Keuls-Munsterse soldaten op naar Groningen. Onder leiding van hun bisschoppen vuurden zij wekenlang bommen en granaten op de stad af. Dat was tevergeefs, want Groningen hield stand. Zo werd het verzet in het noorden van het land een keerpunt tijdens het zogeheten Ramp- of Bisschopsjaar.

De herdenking van 350 jaar ontzet van Groningen was in 2022 aanleiding om nieuwe invalshoeken te verkennen.
Dit boek bevat vier bijdragen waarin zowel de geopolitieke en militaire context als de beleving van de belegering en het ontzet aan bod komen. Veel aandacht is er voor de eigentijdse bronnen: wat vertellen ons kranten, brieven, prenten en pamfletten uit 1672 over wat zich in dit jaar in Groningen afspeelde? Speciale belangstelling is er voor de rol van de universiteit tijdens het militaire conflict. Haar studenten droegen bij aan het verzet dat resulteerde in de vrijheid die na afloop gevierd kon worden.

Ontwerp omslag: 247design
Vormgeving en opmaak: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk

Uitgever: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

De softcover versie van dit boek (ISBN: 9789403429823) is beschikbaar via Uitgeverij kleine Uil en de reguliere boekwinkels.

Book review: der Weduwen, A. (2023). Writing Doom: Old and New Perspectives on the Dutch Republic and its Disaster Year (1672). Early Modern Low Countries, 7(1). https://doi.org/10.51750/emlc14879

Labour law in a changing world

Beryl ter Haar — 2022-12-06

The world around us is changing rapidly due to digitalisation, robotisation, the green transition, growing scarcity of resources, and an increasingly individualised society at large. Many of these issues profoundly affect the world of work. Not surprisingly, a lot of attention is paid to each of these changes in the field of labour law and many others. In some fields, like socio-economics, new theories are proposed to deal with these changes. Like Kate Raworth's Doughnut Economics and Mariana Muzzucato's Mission Economics. Anticipating the paradigm shifts these theories will create, prof. Beryl ter Haar's research will re-think, re-imagine, and re-shape labour law. As such her research will reconsider the basic values, purposes and functions of labour law, including established institutions such as the employment contract, the need for social security and social benefits and trade unionism. This is important since understanding where we are heading towards, will ensure the coherence and consistency of our labour law systems, enable us to make the transition, and find more sustainable labour law solutions for nowaday labour law problems.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustratie voorkant: Susanne Vorstman
Auteursfoto: B.P. ter Haar

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen

Samen vooruit

Stefan Willems — 2022-11-25

Wie denkt aan pathologie, denkt aan microscopie.
Dankzij de microscoop ging een wereld voor ons open. Dit leidde tot inzicht in het ontstaan en het beter classificeren van ziekten, en leerde ons op abstracter niveau ook een belangrijk principe: dat samenwerking loont.

Pathologie is een verbindend specialisme zowel binnen de patiëntenzorg als het onderzoek, alsook daartussen. Aan deze rol dankt de pathologie haar positie, haar kracht, maar ook haar identiteit: alleen door deze verbinding kan de pathologie bestaan. We hebben niet alleen geleerd dat samenwerken noodzakelijk is, het brengt ons ook verder. De grootste vooruitgang binnen ons vak zoals op het gebied van de digitale en moleculaire pathologie komt juist door kruisbestuiving met andere domeinen.

Samenwerken

Het vereist moed om muren tussen domeinen te laten zakken, over eigen grenzen heen te reiken en ook toestaan dat anderen dat bij jou doen. Dat geldt voor zowel samenwerkingen binnen verschillende diagnostische disciplines, alsook netwerksamenwerkingen tussen verschillende ziekenhuizen. Hier liggen niet alleen kansen. Het is ook noodzakelijk om de academische pathologie levendig te houden, de best mogelijke diagnostiek te leveren en de zorg betaalbaar te houden.

Onderwijs en opleiding spelen een cruciale rol in deze transitie. Niet alleen zijn zij essentieel voor de verdere integratie van kennis op het gebied van IT, digitalisering en automatisering binnen de opleiding tot arts en patholoog. Maar nog belangrijker: ze leidt op tot een patholoog die leert kijken vanuit de ander, met een breder, integraler perspectief, gestoeld op een nieuwe vorm van leiderschap. Minder ik, meer wij. Alleen samen komen we vooruit.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Foto voorkant: Timusu; https://pixabay.com/nl/photos/team-werk-gebouwkantoor-4200837/
Auteursfoto: Danielle Antoons

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Het hart in de war in een verwarrende tijd

Michiel Rienstra — 2022-11-25

In zijn oratie gaat Rienstra in op de situatie als het hart in de war is bij een patiënt, als er sprake is van een hartritmestoornis zoals atriumfibrilleren, of als er sprake is van hartfalen. Hij beschouwt de consequenties daarvan voor het hart als orgaan, maar ook de impact die dat heeft op het leven van patiënten, vaak letterlijk een verwarrende tijd. Rienstra bespreekt de aanstaande ontwikkelingen binnen de Klinische Cardiologie, het vakgebied waar patiëntenzorg en wetenschappelijk onderzoek samenkomen om diagnosestelling en behandeling van atriumfibrilleren met en zonder hartfalen verder te verbeteren. Rienstra verwacht dat vooral het herontdekken van bestaande medicijnen, technologische ontwikkelingen en artificiële intelligentie om atriumfibrilleren sneller en beter te diagnosticeren en te behandelen, en intensieve samenwerking met andere medisch specialismen en huisartsen belangrijk zullen zijn om de ziektelast voor hartpatiënten zoveel mogelijk verlagen.

Verder gaat Rienstra in op de organisatie van zorg en onderzoek want die bepaalt, samen met medisch handelen, de kwaliteit van de zorg. Ondanks dat de kwaliteit, toegankelijk en betaalbaarheid van de Nederlandse gezondheidszorg goed is, kent de organisatie van zorg en onderzoek veel complexe en vaak zelfs verwarrende uitdagingen. Zeker in de huidige verwarrende tijd. Aan de hand van uiteenlopende voorbeelden, waaronder HartNet Noord-Nederland, stelt Rienstra dat om de ingewikkelde uitdagingen in de organisatie van zorg en onderzoek te ontwarren het van groot belang is te werken op basis van vertrouwen, een leidende rol te geven aan artsen en verpleegkundigen, en het wegnemen van verwarring over doelen door te veel focus op het perfectioneren van methoden.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk

Illustraties: Coert de Boe, grafisch ontwerp, Arnhem. Illustratie figuur 4 Medical Visuals, Arnhem & Coert de Boe, Arnhem.

Foto voorkant: Coert de Boe, grafisch ontwerp, Arnhem

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Cities for talent

Marian Counihan — 2022-11-11

An interdisciplinary volume combining academic articles with thematic case studies and commentary by policy makers and practitioners, resulting in a combination of academic research and policy recommendations for timely societal impact.

Medium-sized cities across Europe are increasingly and actively attracting skilled migrants. How can these cities best manage the challenges of internationalisation? That is to say: How can they attract, facilitate and integrate skilled migrants, enabling them to contribute to the regional culture and economy, while still serving their local populations and maintaining social cohesion?

In this volume, we combine academic findings with policy reflections to provide a uniquely interdisciplinary guide for academics, policy makers and professionals in local governments, universities, HRM departments, for successfully co-ordinated international talent management.

Cover design / Typesetting: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk
Cover painting: Tsjisse Talsma

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv

The softcover version of this book (ISBN: 9789403429731) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

International shipping is possible via Amazon.

This publication is peer reviewed

Markets, Monopoly, and Competition

Marco Haan — 2022-10-31

Nowadays, the field of Industrial Organization is one of the most interesting, exciting, and relevant fields in economics. Industrial Organization relaxes the assumption that firms lack market power. What if firms do have an influence on market prices, on products that are being offered, perhaps even on the way a market is organized? What happens to market outcomes if there are market frictions, such as search or switching costs? What happens if consumers are not fully rational? Can firms take advantage of that, or will such attempts backfire in a competitive environment? These are all questions Professor Marco Haan considers in his research.

Design: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk, Riëtte van Zwol

Cover photo and photo author: House trained by Mark Strozier / https://creativecommons.org/licenses/by/2.0/

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Sporenmetalen, de oceaan en een veranderende wereld

Rob Middag — 2022-10-28

Leven in de oceaan, of leven in het algemeen, kan niet bestaan zonder metalen. Metalen in het milieu hebben meestal een slechte reputatie omdat ze giftig kunnen zijn en vaak in het milieu komen door vervuiling. Maar een heel aantal metalen hebben twee verschillende gezichten. Ze zijn inderdaad giftig bij hoge concentraties, maar te lage concentraties zijn ook schadelijk.

Omdat metalen veelal slecht oplosbaar zijn, komen ze in zeewater voor in extreem lage concentraties en zijn het dus met recht sporenmetalen. Lage beschikbaarheid van bio-essentiële sporenmetalen zoals ijzer of mangaan kan bepalend zijn voor de hoeveelheid leven in de oceaan. Hierbij spelen fytoplankton, eencellige algen die meestal niet met het blote oog te zien zijn, een belangrijke rol. Fytoplankton bedrijven fotosynthese (vastleggen van koolstofdioxide in biomassa) en vormen zo de basis van de voedselketen in zee en nemen veel koolstofdioxide op. Hierdoor wordt een grote hoeveelheid koolstof in de oceaan opgeslagen. Dit kunnen fytoplankton niet doen zonder bio-essentiële sporenmetalen en dus hebben veranderingen in de beschikbaarheid van sporenmetalen gevolgen voor het mariene ecosysteem, de productiviteit en koolstofopname van de oceaan. Mariene sporenmetalen zijn dus belangrijk voor het klimaat en de leefbaarheid van onze planeet.

Voor een gezonde planeet is een gezonde oceaan cruciaal, maar de oceaan wordt sterk beïnvloed door klimaatverandering en staat onder toenemende druk door vervuiling en exploitatie. Dit heeft ook gevolgen voor de biogeochemische kringlopen van sporenmetalen en er is dus een sterke wisselwerking tussen sporenmetalen en de veranderende oceaan. Wat de gevolgen zullen zijn voor het functioneren van de oceaan is nog grotendeels onbekend. Een beter begrip van de oceaan is dus essentieel en hierbij mogen we sporenmetalen, ondanks hun lage concentraties, niet over het hoofd zien.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk

Foto voorkant: Loay Jabre

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet...

Hinke Haisma — 2022-10-28

Ondervoeding, overgewicht en kindersterfte zijn belangrijke gezondheidsproblemen en veel onderzoek is gericht op het voorkomen ervan. Hoewel we er in slagen deze problemen gedeeltelijk aan te pakken, blijft kindersterfte, ondervoeding en overgewicht een hardnekkig probleem. En met name de ongelijkheid hierin is schrijnend.

Capability model
Modellen worden gebruikt om de werkelijkheid schematisch weer te geven. Elke discipline kijkt op zijn eigen manier naar deze werkelijkheid en de modellen verschillen dus ook per discipline. Voor onderzoek naar ondervoeding, overgewicht en sterfte zijn er modellen vanuit de demografie, de voedingswetenschappen, en vanuit de antropologie.

Vanuit mijn onderzoeksteam voegen wij daar een model aan toe: het Capability-model voor groei van kinderen. Dit model is gebaseerd op de capability approach van Amartya Sen en Martha Nussbaum, waarbij niet uitkomsten (zoals voedingsstatus of sterfte) centraal staan, maar kansen en mogelijkheden van ouders en kinderen om te zorgen voor een goede groei. Die kansen en mogelijkheden liggen op andere terreinen dan alleen voeding en voedsel en kunnen ook gaan over vragen zoals: is er een dak boven het hoofd, hebben de ouders voldoende tijd om voor hun kind te zorgen?
Een dergelijk model kan als basis dienen om niet alleen op individueel niveau, maar ook op programma- en populatieniveau op een andere manier naar groei van kinderen te kijken en dat te monitoren. Dit is relevant voor ouders die met hun kinderen naar het consultatiebureau gaan, maar ook voor het monitoren van voortgang betreffende de Sustainable Development Goals.

Elkaars perspectief leren begrijpen
In mijn onderzoek komen een aantal disciplines samen: demografie, voedingswetenschappen, sociologie, antropologie, ontwikkelingsstudies, economie en filosofie. Omdat deze disciplines de realiteit elk op hun eigen manier en met hun eigen modellen bekijken is het belangrijk voldoende tijd te nemen om elkaars perspectief te leren begrijpen. Dat vraagt ruimte voor contemplatie, reflectie, overleg en debat. De huidige wetenschapscultuur met zijn focus op veel publiceren en in hoogstaande tijdschriften is daarvoor niet altijd de beste broedplaats. Om tot nieuwe inzichten te komen is het echter wel belangrijk om die tijd te nemen. In mijn onderzoek hebben we die tijd genomen en ik hoop daarmee als voorbeeld en inspiratie te kunnen dienen dat minder vaak meer is. Maar dat het een lange adem vraagt.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol, Mirjam Kroondijk

Illustratie voorkant: Dreamstime LLC

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

De illusie van de maakbaarheid

Barbara van Leeuwen — 2022-10-13

Technologische ontwikkelingen waren decaden lang leidend in de samenleving in bredere zin en in de geneeskunde in het bijzonder. Mede daardoor leven we langer. In de wereld om ons heen lijkt alles maakbaar; gezondheid, schoonheid en soms ook geluk.

Hoe schril is het contrast tussen die maakbare wereld en de realiteit van ziekte, ouderdom en sterfte, stelt Barbara van Leeuwen in haar oratie. Voordat een patiënt op een operatietafel terecht komt, heeft zich een selectieproces voltrokken. De patiënt is verwezen naar een chirurg, een diagnose is gesteld, een mogelijke operatie geopperd en geschikt bevonden. Daar is niet meer voor nodig dan een juiste diagnose in combinatie met een richtlijn en technische mogelijkheden.

Dit ziektegedreven proces doet geen recht aan de individuele patiëntkenmerken of -voorkeuren en voldoet zeker niet voor de oudere patiënt. Dat blijkt in de praktijk door de soms teleurstellende uitkomsten na grote operaties bij patiënten op oudere leeftijd. De ziekte is genezen, maar de patiënt en diens familie worden geconfronteerd met de onbedoelde schade van de behandeling, complicaties, functieverlies en achteruitgang van de kwaliteit van leven.

Als reactie op de soms teleurstellende uitkomsten van een operatie op oudere leeftijd is de laatste jaren de transitie naar waardegedreven zorg ingezet. Als we de zorg daadwerkelijk waardegedreven willen maken, dan hoort daar acceptatie bij van het feit dat - behalve genezing - ook andere uitkomsten van zorg van waarde zijn.

Niet alles is maakbaar, dat is een illusie, maar waardegedreven zorg mag dat niet zijn.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustratie voorkant: cake-mixstore.com

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

Varifocus gevraagd

Rian Drogendijk — 2022-10-12

Het belang van een duurzame bedrijfsvoering is groter dan ooit. Bedrijven ervaren een steeds grotere druk, van binnen en buiten, om hier serieus aan te werken. De meeste bedrijven zijn daarom druk bezig met het ontwikkelen van een strategie die niet alleen goed is voor ‘profit’, maar ook voor ‘people’ en ‘planet’. Multinationals zijn bijzondere spelers in dit verband, omdat ze een groot bereik en ook een grote verantwoordelijkheid hebben.

Grote verschillen in waarden

Door hun internationale activiteiten hebben multinationale ondernemingen te maken met grote verschillen in waarden, normen en voorkeuren in hun directe omgeving. Dit heeft invloed op de strategische keuzes van multinationals, bijvoorbeeld waar ze investeren en hoe, maar ook op de interne organisatie. De diversiteit in normen, waarden en opvattingen bestaat namelijk ook binnen de eigen organisatie. Het is daarom vaak lastig om iedereen op één lijn te krijgen, vooral voor strategische doelstellingen die niet overal op dezelfde manier gewaardeerd worden, zoals doelstellingen ten aanzien van duurzaamheid.

Varifocus

Voor het doorvoeren van een duurzaamheidsstrategie lijkt een soort varifocus, of gelijktijdige aandacht voor meerdere en soms conflicterende doelstellingen, noodzakelijk. Meer onderzoek is nodig om te begrijpen hoe multinationals zo’n varifocus kunnen ontwikkelen en hoe de diversiteit in het bedrijf en haar omgeving daar een rol in speelt. Hoe kunnen bepaalde communicatiestructuren en procedures bijvoorbeeld gecombineerd worden om zo’n varifocus te faciliteren en stimuleren? En hoe kan samenwerking met partners, bijvoorbeeld NGOs, multinationals helpen om hun duurzaamheidsdoelstellingen te integreren in activiteiten in het buitenland?

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Foto voorkant: Rian Drogendijk
Auteursfoto: Reyer Boxem

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/

A Force of Energy

Ruven Fleming — 2022-10-11

This book is a Liber Amicorum for Martha Roggenkamp, Professor of Energy Law at the University of Groningen, the Netherlands. The chapters in this book celebrate her unique contribution to energy law. Martha Roggenkamp is a true force of energy, both personally and professionally. Her chair in energy law at the University of Groningen was the first in the Netherlands. She co-established the Dutch Energy Law Association and co-founded the Groningen Centre of Energy Law and Sustainability. With a formidable range of seminal publications, building on a large number of externally funded research projects, and of course her hearty laugh, she is one of the leading women in energy law in the Netherlands, in Europe and beyond. The chapters in this book showcase the diversity of the subject matter, the high academic standards as well as the connections that Martha Roggenkamp has nurtured across decades and continents.

Painter portrait: Rianne Smit
Photographer portrait: Dirk Fennema
Cover design: Bas Ekkers
Typesetting: Riëtte van Zwol, LINE UP boek en media bv

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv

This publication is peer reviewed

Editor Biographies

Ruven Fleming is Assistant Professor of Energy Law at the University of Groningen, the Netherlands, and Visiting Lecturer at TU Berlin, Germany. He is also Project Leader of hydrogen projects at the German Fuel Institute (DBI), TU Freiberg, Germany.

Kars de Graaf is Professor of Public Law and Sustainability at the University of Groningen, the Netherlands. He is also Chair of the Dutch Association of Environmental Law (VMR).

Leigh Hancher is Professor of European Law at Tilburg University, the Netherlands. She is also part-time Professor at the Florence School of Regulation (FSR) within the European University Institute (EUI) in Florence, Italy.

Edwin Woerdman is Professor of Markets and Regulation at the University of Groningen, the Netherlands. He is also Academic Director of the Master (LLM) in Energy and Climate Law at this university.

Dialectiek van ons regionale ontwikkelingsstreven

Marijn Molema — 2022-10-07

Na ruim 180 jaar is in Franeker weer een oratie namens de RUG te horen. Marijn Molema aanvaardt er vrijdag 28 januari 2022 zijn bijzondere leeropdracht aan de Rijksuniversiteit Groningen. De bijzondere leerstoel is ingesteld door het Fries Sociaal planbureau (FSP).

“Regio, werk samen aan brede welvaart”
De titel van de bijzondere leeropdracht is ‘Regionale Vitaliteit & Dynamiek’. Molema vindt dat regio’s een bijdrage kunnen leveren aan de uitdagingen van onze tijd, zoals klimaatverandering, sociale ongelijkheid en de Covid-pandemie. Regio’s hebben veel kwaliteiten, niet alleen economisch maar ook in sociaal en cultureel opzicht. De bijzonder hoogleraar wil met wetenschap hulp bieden aan overheden, politieke partijen, bedrijven en andere instellingen. In krachtenbundeling schuilt hun kans, aldus Molema: “Schep niet teveel vertrouwen in grootse ontwikkelplannen, maar werk samen aan de brede welvaart van je regio.”

Verbindingen leggen
Met de bijzonder leeropdracht wil het FSP de verbinding tussen academische en toegepaste wetenschap versterken. Kennis vindt hierdoor nog beter zijn weg naar de provincie Fryslân en de omliggende regio’s. De leeropdracht richt zich op het heden, verleden en de toekomst van regionale ontwikkeling.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv, Mirjam Kroondijk, Riëtte van Zwol

Illustratie voorkant: Provinciale Planologische Dienst van Drenthe. (Illustratie). Provincie Groningen. Provinciaal Bestuur, Provincie Friesland (Leeuwarden). Provinciaal Bestuur, & Provincie Drenthe (Assen). Provinciaal Bestuur. (1967). Het noorden op weg naar het jaar 2000 : een nieuw perspectief. Van Gorcum.

Uitgegeven door:
University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen

An introduction to friendliness (mettā)

Andrea Sangiacomo — 2022-09-05

Friendliness (mettā in Pāli) is an emotional and intentional attitude of goodwill and non-aversion towards all sentient beings, including oneself. It is rooted in both feeling and understanding. In the Pāli discourses of the Buddha, friendliness is repeatedly stressed and encouraged for its numerous benefits. It supports and develops a form of emotional intelligence and provides an ideal pathway to explore deeper aspects of one’s experience and their philosophical implications. Friendliness is best understood not in isolation, but rather in the broader context of the Buddha’s teachings. In that context, it plays an essential role as a catalyst for the unfolding of the whole Buddhist path. Friendliness, then, can be a particularly interesting thread to follow in order to unpack the meaning and practical implications of the core teachings conveyed in the discourses. This introduction combines meditation practice, philosophy, and the reading of ancient texts in order to show how friendliness can function both as an entry point to explore the landscape of the discourses, and how that same landscape unfolds from the perspective disclosed by friendliness.

Cover design / Typesetting: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk

Publisher: University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv

The softcover version of this book (ISBN: 9789403429311) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

International shipping is possible via Amazon.

This publication is peer reviewed

Toezicht op en in het strafproces

Alex Harteveld — 2022-07-18

Oratie uitgesproken door prof.dr. mr. Alex Harteveld op 8 april 2022 bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar Toezicht op strafvorderlijk overheidshandelen aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid Rijksuniversiteit Groningen.

In zijn oratie betoogt Harteveld dat er binnen het strafproces nog veel ruimte is voor extra toezicht, bijvoorbeeld door de rechter-commissaris tijdens het opsporingsonderzoek.

Vaak wordt gesteld dat er onvoldoende toezicht is op het OM, een instantie die een grote macht heeft in het strafproces. Het OM heeft het gezag over het opsporingsonderzoek, bepaalt wie er vervolgd gaat worden en kan ook zelf straffen opleggen met een OM-strafbeschikking.

Vooral de rechter ziet erop toe dat de strafvorderlijke instanties voldoen aan de daaraan gestelde eisen, te weten of wel rechtmatig wordt gehandeld. Bij het toezicht op het OM zijn echter ook externe instanties betrokken die niet speciaal daarvoor zijn ingericht, zoals de Nationale Ombudsman of de Rekenkamer. Daarnaast is er het toezicht van de Procureur-Generaal bij de Hoge Raad (de PG), bij wie het uitoefenen van toezicht op het OM terug te voeren is op een wettelijke bepaling (art. 122 Wet op de Rechterlijke Organisatie).

Herziening wettelijke regeling

Op de OM-strafbeschikking kan de strafrechter tot nu toe nauwelijks toezicht houden. Dat komt doordat er na het aantekenen van verzet tegen de strafbeschikking niet meer naar die strafbeschikking wordt gekeken. De strafrechter die dat verzet behandelt gaat namelijk de strafzaak weer van nul af aan bekijken. Volgens Harteveld is dat een gebrek in het systeem. Via een herziening van de wettelijke regeling van de strafbeschikking zou dit gebrek hersteld moeten worden. De rechter zou na verzet moeten bekijken of de strafbeschikking door het OM rechtmatig is. Dan kan het toezicht op de strafbeschikking binnen het strafrecht worden geregeld en hoeft daarmee niet meer een externe instantie zoals de PG bij de Hoge Raad te worden belast.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol

Foto voorkant: detail voormalige rechtbank, Oude Boteringestraat Groningen, https://imagestore.webhosting.rug.nl

Auteursfoto: Ronald Zijlstra

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

De eeuwige vragen van de filosofie

Bart Streumer — 2022-07-11

Oratie uitgesproken door prof. dr. Bart Streumer op 3 juni 2022 bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Ethiek aan de Faculteit Wijsbegeerte Rijksuniversiteit Groningen

Filosofen stellen al eeuwenlang dezelfde vragen zonder dat ze het eens worden over de antwoorden. Wat is waarheid? Wat is kennis? Wat is de relatie tussen onze gedachten en de werkelijkheid? Wat zijn normen? En ga zo maar door.

Hoe komt het dat filosofen het niet eens worden over de antwoorden op deze vragen? Misschien doordat de vragen te abstract geformuleerd zijn, of doordat ze verborgen aannames bevatten die niet kloppen, of doordat we ze alleen maar stellen omdat we in de war worden gebracht door onze taal.

In zijn oratie zal Bart Streumer een andere mogelijkheid onderzoeken: dat er wel juiste antwoorden zijn op deze vragen, maar dat we die antwoorden niet kunnen geloven. Dat zou kunnen verklaren waarom filosofen het niet eens worden over wat de juiste antwoorden zijn. Met alle antwoorden die we kunnen geloven is iets mis, terwijl we het enige antwoord waarmee niets mis is niet kunnen geloven.

Streumer zal vooral ingaan op vragen waarop we het juiste antwoord wellicht niet kunnen geloven om een specifieke reden: omdat als we proberen het juiste antwoord te geloven, we daardoor automatisch een ander antwoord op dezelfde vraag gaan geloven waarmee iets mis is. Hij past dit toe op de theorie van George Berkeley, die het bestaan van materie ontkende en beargumenteerde dat alleen denkers en hun gedachten bestaan, en op de theorie van Simon Blackburn, die beargumenteert dat uitspraken over de objectiviteit van normen uitingen van gevoelens zijn.

De oratie is een pleidooi om te blijven proberen de eeuwige vragen van de filosofie te beantwoorden, ook al worden we het misschien nooit eens over de antwoorden.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol

Illustratie voorkant: George Berkeley door John Smibert, National Portrait Gallery, Smithsonian Institution, https://npg.si.edu/object/npg_NPG.89.25

Auteursfoto: Heidi Scholtz

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Rural Geography Revisited

Tialda Haartsen — 2022-06-30

Oratie uitgesproken door prof.dr. Tialda Haartsen op 22 april 2022 bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Rurale Geografie aan de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Rijksuniversiteit Groningen.

In haar inaugurele rede gaat Haartsen in op hoe beleid beter kan worden afgestemd op de behoeften en realiteiten van het platteland.

Het Europese platteland maakt zich op voor een groot aantal ontwikkelingen, zoals de energietransitie, transities in de landbouw, klimaatverandering, toenemende ruimtelijke ongelijkheid, de geopolitieke en economische gevolgen van de oorlog in Oekraïne, en dit alles in een context van een vergrijzende en afnemende bevolking. Deze transities zullen de hedendaagse verhoudingen tussen globaal en lokaal, tussen centrum en periferie en tussen stad en platteland behoorlijk op de kop gaan zetten. Met alle gevolgen van dien voor de ruimtelijke inrichting van het platteland.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustratie omslag: Lydia Jonkman, Akkerland met grauwe kiekendief, schaap,Midden-Groningen, acrylverf op linnen, 40 x 120 cm www.lydiajonkman.nl
Auteursfoto: Imre Veen
Oorspronkelijke vormgeving: Imre Veen/Joost Blaakmeer

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

The Law and Politics of Protecting Liberal Democracy

John Morijn — 2022-06-23

Inaugural lecture by prof. mr. dr. John Morijn on 24 june 2022 on acceptance of the post of endowed professor of Law and politics in international relations at the Faculty of Law.

This inaugural lecture discusses the law and politics of protecting liberal democracy in Europe. It is in three parts. It first discusses the nature of the current challenge to liberal democracy. It then addresses the law in place to protect it (better) and identifies ways to improve the record. Finally, it reflects on the politics needed to bridge the gap between binding law and current realities.

The lecture presents three arguments. First, the problem of deterioration of liberal democracy in EU Member States and, as a result, political EU institutions themselves, is deeper and more urgent than commonly understood. Opponents of liberal democracy have a clear gameplan. Its defenders do not – at least not yet. Second, existing binding norms and EU procedures offer more possibilities to protect liberal democracy than used. The challenge is to employ only those tools that are effective and to enforce their outcomes more effectively – particularly judgments of the European Court of Justice. Third and finally, there is a need for more, not less politics to protect liberal democracy. But politics cannot be left to politicians alone. Instead, more conscious and coordinated action from all of us is required. Lawyers and politicians have an additional responsibility.

Design: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Cover photo and photo author: John Morijn

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Focus, vertrouwen, veerkracht

Nico van Yperen — 2022-06-20

In dit boek wordt wetenschappelijke kennis omtrent de mentale aspecten van sport en presteren toegankelijk gemaakt. Niet alleen voor sporters, coaches, trainers en andere sportgeïnteresseerden, maar ook voor lezers die niet veel met sport hebben, maar wel willen leren van de (top)sport. Immers, ook op het werk, op school, in het theater, in de kunst, wetenschap, politiek en zakenwereld wordt vaak prestatiedruk ervaren. Dus ook in die domeinen spelen factoren als focus, vertrouwen, veerkracht, passie, plezier, perfectionisme, doelen, motivatie en teamgeest een belangrijke rol. Meer inzicht in deze mentale factoren, en vooral ook de bijbehorende training en ervaring, zullen helpen mentaal sterker te worden. Wie wil dat niet?

Eindredactie: Joost de Jong

Fotografie: ANP Photo, Shutterstock

Ontwerp en opmaak: Pageturner.design by Arko Sports Media

De gedrukte versie van dit boek is te bestellen via Uitgever Arko Sports Media, Nieuwegein, en de reguliere boekhandel, (ISBN: 9789054724469).

Zie ook SportScienceblog

Press/Media University of Groningen Research Repository

Eucharistic Hospitality in Ecumenical Contexts

Fokke Wouda — 2022-06-09

This practical theological study explores Eucharistic hospitality in the ecumenical monastic communities of Taizé, (Burgundy, France) and (Piedmont, Italy). Tracing the theology embedded in this practice, it offers empirically grounded insights into the dynamics of the Eucharistic hospitality and provides an innovative view on the sensus fidei on this point. As such, this study presents a relevant addition to the charged debate about this sensitive issue, challenging Roman Catholic theology to learn from the decades-long experience accumulated in the communities.

ISBN printed version: 9789464582437

Cover: Church of Reconciliation, Taizé.
Photo, cover design and lay-out: Fokke Wouda

Publisher: University of Groningen Press,
Broerstraat 4, 9712 CP Groningen

This book can be ordered in print via NSRL

De notaris op klompen

Jeroen W.A. Rheinfeld — 2022-05-27

Oratie uitgesproken door prof.mr.dr. Jeroen W.A. Rheinfeld op 27 mei 2022 bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar Agrarisch recht aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid Rijksuniversiteit Groningen.

Het functionele rechtsgebied ‘agrarisch recht’ wordt doorgaans gedefinieerd als: het recht met betrekking tot de landbouw. Deze definitie is, hoewel inhoudelijk correct, tevens redelijk weinigzeggend. Om te kunnen beoordelen of het agrarisch recht in Nederland, in het bijzonder in de notariële praktijk, toekomst heeft, dient daarom een nadere inhoudelijke beschouwing van het rechtsgebied plaats te vinden, waarbij speciale aandacht bestaat voor de ‘klassieke’ notariële deelterreinen, alles zowel in civiele als in fiscale zin. In zijn inaugurele rede gaat Jeroen Rheinfeld, hoogleraar Agrarisch Recht, hierop in.

Aan de hand van een viertal concrete voorbeelden wordt allereerst de huidige staat van het notariële agrarisch recht geschetst, waarbij onder meer opvalt dat er op diverse agro-notariële thema’s nog ‘open eindjes’ en onduidelijkheden bestaan. Voorts kan worden geconcludeerd dat er tussen de diverse deelgebieden legio interessante dwarsverbanden aanwezig zijn.

Vervolgens komen de toekomst van het agrarisch recht en de speciale positie van de agri-notaris daarin, aan bod. Aan de hand van een (wederom) viertal voorbeelden, zowel in civiele als in fiscale zin, blijkt dat er in de toekomst legio grote juridische en fiscale opgaven en (parlementaire) beslismomenten in het verschiet liggen, die in het dagelijks leven van de agrariër, net als nu het geval is, een voortdurende stroom aan agrarisch-rechtelijke problematiek op zullen blijven leveren.

De belangrijkste conclusie is dan ook dat er, ongeacht de exacte richting waarin de Nederlandse agrarische sector zich de komende jaren zal gaan begeven, voor een specialistische notaris die de kunst van het denken in dwarsverbanden beheerst, meer dan voldoende uitdagingen en opgaven binnen het agrarische domein zullen blijven bestaan. De (notariële) student doet er, nu en in de toekomst, dus goed aan om het (keuze)vak agrarisch recht in zijn of haar curriculum op te nemen. Agrarisch recht is (en blijft) er immers overal, op alle deelterreinen van het notariële recht. Kortom: de notariële klomp past iedereen.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Foto voorkant: Sara Winter. Aangekocht door het Instituut voor Agrarisch Recht via https://www.shutterstock.com/nl/image-photo/black-white-cows-grassyfield-on-596515157
Auteursfoto: Niek Tönissen (NiekToni Fotografie)

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

De dialectiek van interventie en contra-interventie

Arthur ten Cate — 2022-04-29

Oratie uitgesproken door prof.dr. Arthur ten Cate op 29 april 2022 bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar Militaire geschiedenis aan de Faculteit der Letteren Rijksuniversiteit Groningen

Deze oratie bespreekt competities van georganiseerd geweld, van interventie en contra-interventie, in conflictgebieden en postconflictgebieden. De dynamiek van opeenvolgende acties en reacties van interventietroepen en hun tegenstanders in moderne conflictsituaties wordt daarbij voorgesteld als een dialectische ontwikkeling, in de betekenis van een reëel historisch proces dat wordt gekenmerkt door de zich (steeds) herhalende, tegengestelde belangen, opvattingen en handelingen van die actoren. Een wetenschappelijke dialectiek van interventie en contra-interventie is – in de bedoeling van deze oratie – een beschrijving en indruk van een empirisch waar te nemen, autonome historische realiteit. Interventies, hun tegenreacties én de onderlinge dynamiek in deze competities, manifesteren zich het meest duidelijk in het contemporaine tijdvak. Het dialectisch opvatten van dit fenomeen betreft een analytisch gebruik ter wille van het vergroten van onze kennis over internationale crisisbeheersing en internationale militaire missies en vredesoperaties.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Foto omslag: Ministerie van Defensie / Korps Commandotroepen
Auteursfoto: Arthur ten Cate

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Dialect digitaal

Martijn Wieling — 2022-04-28

Oratie uitgesproken door prof.dr. Martijn Wieling op 04 maart 2022 bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar Nedersaksische/Groningse taal en cultuur aan de Faculteit der Letteren Rijksuniversiteit Groningen

Martijn Wieling, bijzonder hoogleraar Nedersaksische/Groningse taal en cultuur, vertelt in zijn oratie hoe hij en zijn collega’s van het Centrum Groninger Taal en Cultuur (CGTC) digitale technieken gebruiken om variatie en verandering in de Nedersaksische streektaal te onderzoeken.

In zijn onderzoek gebruikt Wieling niet alleen bestaande dialectdata, maar verzamelen hij en zijn CGTC-collega’s ook nieuwe dialectdata. Deze data wordt opgeslagen in WoordWaark (www.woordwaark.nl), een online digitale taaldatabank voor het Gronings, opgezet en gecoördineerd door hoogleraar Goffe Jensma en ontwikkeld door dr. Wilbert Heeringa. Een van de projecten waarmee Wieling nieuwe dialectdata verzamelt is het door dr. Nanna Hilton geïnitieerde “Stemmen”-project. Deze website voorspelt waar een spreker vandaan komt op basis van zijn of haar dialectuitspraken.

Van old noar jong

Een tweede belangrijk project is “Van old noar jong”. In dit door Wieling gecoördineerde project wordt een onderwijsgame ontwikkeld waarmee kinderen op een toegankelijke manier kennis kunnen maken met het lokale Groningse dialect. Dit project wordt ondersteund door een Google Community Grant van 30.000 euro en is opgezet in samenwerking met hoogleraar Jensma en Goos Gosling Slotegraaf van Dorpsbelangen Zandeweer, Eppenhuizen en Doodstil.

Een derde project waar Wieling zich voor inzet is de ontwikkeling van een Gronings tekst-naar-spraak systeem. In samenwerking met onder anderen Jenny van Doorn, RUG-hoogleraar dienstenmarketing, wordt onderzocht of zo’n systeem inzetbaar is in bijvoorbeeld de zorg. Een aanvullend doel van dit systeem is dat hiermee op termijn alle Groningse teksten binnen WoordWaark automatisch voorgelezen zullen kunnen worden.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Foto voorkant: Gegenereerd door Gabmap (www.gabmap.nl)
Auteursfoto: Miguel Santín

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen

Een videosamenvatting van de inaugurele rede kan worden bekeken via: https://www.martijnwieling.nl/oratie-kort.
De integrale videoregistratie kan worden bekeken via: https://www.martijnwieling.nl/oratie.

Klinische Bewegingswetenschappen

Han Houdijk — 2022-04-08

Oratie uitgesproken door prof.dr. J.H.P. (Han) Houdijk op 08 april 2022 bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar Clinical Movement Sciences aan de Faculteit Medische Wetenschappen Rijksuniversiteit Groningen.

Han Houdijk is hoogleraar Klinische Bewegingswetenschappen. Tijdens zijn inaugurele rede gaat Houdijk in op hoe de bewegingswetenschappen theorieën en modellen - uit onder andere de biomechanica, inspanningsfysiologie en motorisch leren - gebruiken om het normale en gestoorde bewegen te begrijpen en hoe daar innovatieve klinische behandelstrategieën uit kunnen worden afgeleid.

Klinische bewegingswetenschappen beweegt zich op het raakvlak van wetenschap en praktijk. Vaak wordt gezegd dat daarbij de kloof tussen wetenschap en praktijk moet worden gedicht. Een vruchtbare samenwerking bestaat echter bij de gratie van deze kloof. Deze stelling wordt gevoed door de fundamentele verschillen tussen beide domeinen. De clinicus richt zich op de individuele patiënt in zijn gehele bio-psychosociale werkelijkheid. De wetenschapper richt zich op algemene wetmatigheden en kijkt naar een enkel aspect van gedrag van de patiënt dat gecontroleerd kan worden gemanipuleerd en gemeten. Een vruchtbare samenwerking vraagt allereerst om het onderkennen van deze verschillen, om vervolgens kennis en expertise uit te wisselen met als doel de zorg te verbeteren.

Innovaties klinische behandelstrategieën

Samen met de klinische praktijk hebben we innovaties in de afgelopen jaren ingepast binnen de complexe werkelijkheid van mensen met bijvoorbeeld een beroerte, beenamputatie, of dwarslaesie. Deze theoretische geïnspireerde aanpak maakt het mogelijk om behandelprincipes uit te wisselen tussen deze patiëntgroepen die in klinische zin erg van elkaar verschillen. Maar ook om principes, die ertoe bijdragen dat schaatsers sneller schaatsen op de klapschaats, in te zetten in de ontwikkeling van prothesen en spalken waarmee patiënten weer sneller kunnen lopen.

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustraties: Han Houdijk
Foto voorkant: Johnny Greig, Getty Images

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Pionieren op het Rekencentrum

Jan Kraak — 2022-03-23

“Pioniers waren we tijdens de eerste jaren van het in 1959 opgerichte Rekencentrum. Veel moest er nog worden uitgevonden. Door de trage verwerking van de programma’s en de gebrekkige programmeerhulpmiddelen ging alles moeizaam en traag. Je moest je levenstempo erop afstemmen en alleen mensen met veel geduld voelden zich er helemaal gelukkig bij.”

Jan Kraak was programmeur bij het in 1959 opgerichte Rekencentrum van de Rijksuniversiteit Groningen, later het Centrum voor Informatie Technologie (CIT). In het ict-magazine Pictogram schreef Kraak jarenlang artikelen over zijn werk; van het eerste Zeer Eenvoudige Binair Reken Apparaat (zebra) tot en met de laatste ontwikkelingen op het gebied van informatievisualisatie en uiteindelijk de komst van het world wide web.

In 2006 ging Jan Kraak met pensioen, maar hij bleef schrijven voor Pictogram. Dit boek bevat een door hemzelf gemaakte selectie van zijn meest interessante artikelen; een boeiende geschiedenis van een halve eeuw universitaire rekenfaciliteiten.

Eindredactie: Frank den Hollander en Kristien Piersma

Kristien Piersma en Frank den Hollander vormden van het begin tot het eind de kernredactie van het ICT-magazine Pictogram. Piersma werkt als communicatieadviseur bij het CIT, Den Hollander is als communicatiemedewerker werkzaam bij de Universiteitsbibliotheek Groningen.
Omslagontwerp en opmaak: Hans Miedema

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4, 9712 CP Groningen

Er is een hardcover en softcover versie van dit boek beschikbaar via Uitgeverij kleine Uil, en de reguliere boekhandel,
(ISBN: 9789403429441).

Printing on demand via Uitgeverij kleine Uil

Aanpassingen van trekvogels aan een snel veranderende wereld

Jan A. van Gils — 2022-03-15

Oratie uitgesproken door prof.dr. Jan A. van Gils op 21 september 2021 bij de aanvaarding van het ambt van bijzonder hoogleraar Global Change Ecology of Migrant Shorebirds aan Faculty of Science and Engineering Rijksuniversiteit Groningen

Verkleining, vervorming, verplaatsing, vervrouwelijking en vermindering: wat klimaatverandering allemaal doet bij de Kanoet!

Er is iets opmerkelijks gaande bij de kanoet, een gedrongen trekvogel die jaarlijks pendelt tussen pool en evenaar. Door de opwarming van de aarde komen er steeds minder kanoetenmannetjes. Op elke man die rondvliegt zijn er momenteel drie kanoetendames! Een probleem voor een monogame soort als de kanoet. En dat is niet het enige probleem voor deze vogel.

De aarde warmt op en trekvogels zijn steeds vaker slachtoffer van deze ecologische ramp. Dit komt voor een groot deel doordat hun noordelijke broedgebieden sneller opwarmen dan hun zuidelijke overwinteringsgebieden. Reisschema’s gaan uit de pas lopen en het kroost komt vaak te laat uit het ei. Een extreem geval is de kanoet, welke broedt in het noordpoolgebied en, via onze eigen Waddenzee, afreist naar zijn winteroord in West-Afrika. Omdat zijn arctische broedgebied drie keer sneller opwarmt dan de rest van de Aarde fungeert de Kanoet als de ideale kanarie in de kolenmijn: effecten van klimaatverandering zijn het eerst zichtbaar bij deze vogel en vormen een voorbode voor wat andere diersoorten te wachten staat.

En effecten zijn er! Ten eerste krimpt het kanoetenlijf. En wel met 20% over de afgelopen dertig jaar, een zeer waarschijnlijk gevolg van minder voedsel tijdens de kuikenfase. Hierop volgt een tweede effect: in West-Afrika zijn alleen die vogels wiens snavel het minst gekrompen is in staat de diep-ingegraven schelpdieren te vinden. Wat overblijft zijn gekrompen kanoeten met relatief lange snavels (zgn. ‘Pinokkio-vogels’). Ten derde: waar veel soorten noordelijker zijn gaan broeden, broedde de kanoet al op het ‘dak van de wereld’. De enige strohalm waar ze zich nog aan vast lijken te klampen is een verplaatsing naar de hoger gelegen delen van hun Siberische broedgebied. Echter, inmiddels zijn de toppen van de heuvels bereikt en is verdere verplaatsing onmogelijk. Tot slot neemt het aandeel mannen in de populatie snel af, momenteel tot een verhouding van één man op drie vrouwen. Een gevolg van hogere sterfte onder de mannen in West-Afrika, maar ook een afnemend aandeel mannetjes dat uit het ei komt. De kanoet is monogaam met alle gevolgen van dien.

Het laatste effect laat zich dan ook gemakkelijk raden: vermindering. De kanoetenpopulatie is de afgelopen veertig jaar met 70% afgenomen. Het idee van de kanarie in de kolenmijn is te handelen wanneer Pietje het loodje legt. Het is dan ook vijf voor twaalf.

Foto voorkant: Tim Oortwijn

Auteursfoto: Tessa Posthuma de Boer

Illustraties: Dick Visser

Omslagontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Time to Say Goodbye?

Janieke Bruin-Mollenhorst — 2021-11-26

In Time to Say Goodbye? A Study on Music, Ritual and Death in the Netherlands, Janieke Bruin- Mollenhorst explores attitudes towards death in the Netherlands through the lens of music during contemporary funeral rituals.

Using a multidisciplinary approach, the author stud-ies the interplay between music facilities, musical repertoires and funeral rituals from 1914 to present; the functions of contemporary funeral music; and the use of religious expressions in contemporary funeral music. She shows that continuing bonds play an important role in the ways people in contemporary Dutch society deal with death.

In this innovative study, the lens of funeral music sheds new light on the socio-cultural context of death-related practices and ideas. It demonstrates the relevance of music, both in funerary practices and in the academic fields of death studies and ritual studies.

ISBN printed version: 9789464168099

Cover picture by Janieke Bruin-Mollenhorst

Publisher: University of Groningen Press,
Broerstraat 4, 9712 CP Groningen

This book can still be ordered in print via NSRL

Worship with Children

Lydia van Leersum-Bekebrede — 2021-11-26

Children take part in liturgical-ritual activities. In Sunday services, children’s church, Sunday school, and special services, children sit in pews, respond to Bible stories, and perform liturgical actions like singing in a choir, welcoming people, saying a prayer, or participating in the Lord’s Supper.
Based on participant observations and interviews, this book describes and analyzes the variety of worship practices with children in Dutch Protestant contexts. A central concern is how people adapt worship to suit children and how children contribute to worship.

The conclusions show children as agentive participants in worship. In addition, the conclusions nuance the debate on intergenerational worship, highlight the importance of spirituality for both adults and children, and explore how the material environment influences worship. This practical theological research gives a better understanding of Dutch Protestant liturgical rituals with children and their theological significance.

ISBN printed version: 9789464169034

Graphic design, illustrations & photos by Lydia van Leersum-Bekebrede

Cover reference photos, front and back by Robert Collins, unsplash.com/@robbie36, Linde Dorenbos, lindedorenbos.com

Publisher: University of Groningen Press,
Broerstraat 4, 9712 CP Groningen

This book can be ordered in print via NSRL

Working with LGBTQIA+ youth in the child welfare system

Mónica López López — 2021-10-20

Written through a constant exchange between LGBTQIA+ young people, researchers, professionals and foster families, this book offers a valuable tool to improve the practice with LGBTQIA+ youth at a personal, organizational, and policy level.

This book shows the powerful influence of relationships and networks for the LGBTQIA+ young person growing up in child protection and welfare systems. LGBTQIA+ youth need meaningful connections with individuals within their communities in order to be able to heal, learn, and be authentically themselves.

Child welfare professionals have a crucial role in creating these connections and cultivating supportive environments, free of additional trauma, where LGBTQIA+ young people can feel valued and loved.

Cover design / Typesetting: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol and Mirjam Kroondijk

Cover illustration © Shekakaka | Dreamstime.com

Publisher: University of Groningen Press,

Broerstraat 4, 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv

The softcover version of this book (ISBN: 9789403429311) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

International shipping is possible via Amazon.

This publication is peer reviewed

Authors:
The Audre Project Collective (alphabetical order): Mijntje ten Brummelaar,Rodrigo González Álvarez, Emi Howard, Mónica López López, Gary Mallon, Samar Orwa, Natalia Pierzchawka, Bjorn Ridderbos, Charly Ros, Selena Torsius, Kevin van Mierlo, Daylano Verwer, Leo Wieldraaijer-Vincent and Skye Wijkstra

Skateboarding in Seoul: A Sensory Ethnography

Sander Hölsgens — 2021-06-10

As skaters increasingly engage with and respond to socio-political surges across the globe, skateboarding begins to refract into a multiplicity of situated practices. This includes a new wave of collectives and communities who re-imagine what cities could sound, feel, and be like.

Combining filmmaking with ethnographic writing, Sander Hölsgens traces the lived experience of a small group of skaters in South Korea. As a skater among skaters, he unravels the site-specific nuances and relational meanings of skateboarding in Seoul – working towards an intimate portrait of a growing community.

Cover photo: Jin Yob Kim

Cover design: Judith Leijdekkers

Skater on cover: Dae Geun Ahn

Cover font: Abhaya Libre, by Pushpananda Ekanayake, Sol Matas, Pathum Egodawatta

Copy editor: Paul O’Connor

Publisher: University of Groningen Press,
Broerstraat 4, 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv.

The softcover version of this book (ISBN: 9789403429243) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

International shipping is possible via Amazon

This publication is peer reviewed

Book review: LSE review of Books

New: Spotify Podcast Beyond Boards, Episode 56

Listen to the Spotify Bonuslevel Podcast with Sander Hölsgens(Dutch-language): Skatecultuur en de geschiedenis van skategames met Sander Hölsgens

Nicolaus Mulerius (1564-1630): een geleerde uit Groningen in de discussies van zijn tijd

Djoeke van Netten — 2021-02-04

Nicolaus Mulerius werd bij de oprichting van de Groningse universiteit in 1614 aangesteld als eerste hoogleraar geneeskunde en wiskunde. In zijn leven, dat hem van Brugge via Holland en Friesland naar Groningen bracht, bemoeide Mulerius zich met verschillende uiteenlopende discussies die in zijn tijd zeer actueel waren. Zo hield hij zich bezig met de internationale politiek, religieuze meningsverschillen, het ziekbed van stadhouder Willem Lodewijk, het copernicanisme, kometen en de kalender. Dit boek toont leven en werken van deze interessante, veelzijdige zeventiende-eeuwse geleerde.

ISBN gedrukte versie: 9789077922729

Dit boek is in gedrukte vorm nog steeds te bestellen bij de oorspronkelijke uitgever Barkhuis Publishing.

The new normal: Chronicle of the University of Groningen Library in times of the COVID-19 pandemic

Bert Platzer — 2020-12-24

At the end of February 2020, the University of Groningen Library (UB) celebrated its 405th anniversary with an open day, lectures, guided tours, theatre performances, musical performances and an interactive anniversary lunch for UB staff members. The bustling UB City Centre that welcomes thousands of students every day became a festival ground and was once again the ‘place to be’ at the University of Groningen (UG).

No wonder it was unreal to walk through the empty and quiet building three weeks later. Our slogan ‘University of Groningen Library – where the Shhh happens’ suddenly took on a completely different meaning. The UB did not close during the ‘intelligent lockdown’, and it was anything but quiet behind the scenes: the UB still offered its services to UG students and staff members during the COVID-19 crisis. Even when the Cabinet announced on 3 November that some additional measures were being taken on top of the partial lockdown, the UB remained open. While all public libraries, museums and theatres had to close their doors.

This chronicle describes the adjustments to our services in the period from March to October 2020: our experiences and considerations and the preparations to reopen the reading rooms with measures that changed almost every week.

The authors Bert Platzer and Marjan Brouwers interviewed dozens of employees – on behalf of all University Library staff members – about their experiences over the past few months. The result: The New Normal. Chronicle of the University of Groningen Library in times of the COVID-19 pandemic.

As director, I find it remarkable how UB staff members responded to this new norm. Thanks to their dedication, flexibility and inventiveness, it was possible to maintain the services of the University Library – to the delight of our users.

I would like to express my gratitude, respect and admiration to all University Library staff members. I dedicate this book to them, about a period which is now part of the 405-year history of the University of Groningen Library.

Marjolein Nieboer

Director of the University of Groningen Library

Published by University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
The Netherlands

Cover design and typesetting: LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk

Photo Cover and photo’s book interior: Tom van der Kloet

Het nieuwe normaal: Kroniek van de Universiteitsbibliotheek Groningen in coronatijd

Bert Platzer — 2020-12-24

Eind februari 2020 vierde de Universiteitsbibliotheek (UB) Groningen haar 405-jarig bestaan met een open dag, lezingen, rondleidingen, theatervoorstellingen en muzikale optredens en voor de UB medewerkers een interactieve lustrumlunch. De bruisende UB Binnenstad met dagelijks duizenden studenten in het gebouw werd een festivalterrein en was eens te meer de ‘place to be’ van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG).

Hoe onwerkelijk was het dan ook om drie weken later door het lege en stille gebouw te lopen. Onze slogan ’The UB - Where the Shhh happens’ kreeg ineens een heel andere betekenis. De deuren van de UB gingen tijdens de ‘intelligente lockdown’ niet op slot en achter de schermen was het allesbehalve stil: de UB stond ook tijdens de coronacrisis in dienst van de studenten en medewerkers van de RUG.
Ook toen het kabinet op 3 november bekend maakte dat bovenop de gedeeltelijke lockdown enkele extra maatregelen ingesteld werden, bleef de UB open. Terwijl alle bibliotheken, musea en theaters hun deuren moesten sluiten.

Deze kroniek beschrijft de aanpassingen in onze dienstverlening in de periode maart tot oktober 2020. Onze ervaringen en overwegingen en de voorbereidingen om de studiezalen weer te openen met bijna wekelijks veranderende maatregelen.

De auteurs Bert Platzer en Marjan Brouwers hebben tientallen medewerkers - uit naam van het hele UB-personeel - geïnterviewd over hoe zij de afgelopen maanden hebben ervaren. Het resultaat is
Het nieuwe normaal. Kroniek van de Universiteitsbibliotheek Groningen in coronatijd.

Als directeur vind ik het heel bijzonder hoe de UB medewerkers inspeelden op dit nieuwe normaal. Dankzij hun toewijding, flexibiliteit en inventiviteit was het mogelijk om de dienstverlening van de UB op peil te houden - tot groot genoegen van onze gebruikers.

Ik spreek mijn dank, respect en bewondering uit voor alle UB-medewerkers. Aan hen draag ik dit boek op, over een periode die nu ook hoort bij de ruim 400-jarige geschiedenis van de UB.

Marjolein Nieboer

Directeur Universiteitsbibliotheek Groningen

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4 9712 CP Groningen

Omslagontwerp en opmaak:
LINE UP boek en media bv | Mirjam Kroondijk

Foto omslag en foto’s binnenwerk: Tom van der Kloet

Inseparable friends in life and death: Heinrich Kuhl (1797 - 1821) and Johan Conrad van Hasselt (1797 - 1823), students of prof. Theodorus van Swinderen

Charles Klaver — 2020-09-29

Heinrich Kuhl (1797-1821) and Johan Conrad van Hasselt (1797-1823) studied natural history and medicine respectively at the University of Groningen, The Netherlands from 1816 till 1820. During their studies they travelled widely through Europe, and met with famous scientists of the day in Germany, England and France. Due to their extraordinary qualities they were, in 1820, appointed by the Dutch government as the first delegates of the newly founded Commission for the Study of the Natural Sciences of the Netherlands East Indies to study the natural history of that region. Unfortunately their promising lives were cut short by their premature death.

This biography describes their lives, their considerable accomplishments in Europe and the Dutch East Indies, and their place in the scientific community at the time, especially in zoological systematics. The results of their systematic studies are shown to be still relevant to present-day science.

ISBN gedrukte versie: 9789077922316

Dit boek is in gedrukte vorm nog steeds te bestellen bij de oorspronkelijke uitgever Barkhuis Publishing.

The New Groninger Cookbook

Zechariah Allmlaji — 2020-08-14

What makes for a real Groninger meal?

A traditional bowl of stamppot, lovingly prepared at home? A giant bowl of mosterdsoep met spek, served with crusty white bread? A cheeky eierbal at two in the morning, still steaming from the deep fryer?

All good answers. But, as this book goes to show, Groninger cuisine is much more than just the classics.

Produced with love by students at the University College Groningen, the New Groninger Cookbook explores what happens when a nuchter Dutch city collides with students and migrants from around the world.

By turns surprising, entertaining, and delicious, the recipes in this book reveal a whole new side of Groninger cuisine: a side that will keep you coming back for more.

Cover Design: Ava Molleson

Photography: Rhiannon Bruce, Melvin Coolen, Alexander Sobotta, Kaja Warnke, and Ryan Mitchell Wittingslow

Copyediting: Daniel Gloerfelt-Tarp, Frances Payne, and Ryan Mitchell Wittingslow

Publisher: University of Groningen Press,
Broerstraat 4, 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv

The softcover version of this book (ISBN: 9789403428499) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

Is Groningen a Sustainable Student City?

Hubert Matuszewski — 2020-08-14

Over the last few years, Groningen universities and the Gemeente Groningen have undertaken an initiative to become known not merely as a student city, but as an “international” city.
To achieve this, they have planned to increase the international student population within the city.

While trying to attain this vision, however, problems seem to have surfaced. In this white paper, we argue that many of the issues underlying this policy are either not clearly defined or are defined too narrowly. This naturally poses serious problems for the future of Groningen as an international student city.

Copyediting: Ryan Mitchell Wittingslow

Publisher: University of Groningen Press,
Broerstraat 4, 9712 CP Groningen

Untold Stories of War

Ava Molleson — 2020-08-14

Most of what gets published about war zones is written by a remarkably small group of people.

Soldiers, journalists, politicians, public intellectuals: these are the people we turn to in times of crisis.

And yet, in turning to these people we miss something very important. We miss the voices of the displaced, the victimised, and the oppressed. The voices of the voiceless.

This book is here to help change that.

Containing seven beautifully illustrated stories of conflict—from the Balkans to Africa, and beyond—these are the untold stories of war.

Cover Design: Ava Molleson

Artworks: Ava Molleson and Eva Steinhorst

Image Editing: Frances Payne and Roselyn Aurelia Payne

Copyediting: Niek Eduard Franciscus van der Kuijl, Daniel Gloerfelt-Tarp and Frances Payne

Publisher: University of Groningen Press,
Broerstraat 4, 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv

The softcover version of this book (ISBN: 9789403428475) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

‘Mijn vak werd mijn leven’: Amy van Marken (1912-1995)

Petra Broomans — 2020-07-16

Van Marken was de eerste hoogleraar Scandinavistiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze was een charismatische en inspirerende leermeester. Ze leidde enkele generaties scandinavisten op en bracht de Groningse Scandinavistiek tot bloei. Als wetenschapper bestreek ze vele terreinen binnen haar vakgebied en bereikte ze een breed publiek. Ze publiceerde in uiteenlopende media, van vooraanstaande internationale wetenschappelijke tijdschriften tot landelijke dagbladen. Ze promoveerde aan de Universiteit van Gent op Knut Hamsun en de vrouwenfiguren in zijn werk (1970) en zorgde er voor dat zijn romans in de jaren zeventig opnieuw in Nederlandse vertaling beschikbaar kwamen. Naast haar werk voor de wetenschap, was ze actief als vertaler van poëzie, drama en non-fictie. Ook in Scandinavië was Van Marken een bekende cultuurpersoonlijkheid. Van 1970 tot 1982 had ze zitting in het presidium van de International Association of Scandinavian Studies. Een portret van een dynamische wetenschapper.

ISBN gedrukte versie: 9789077922743

Dit boek is in gedrukte vorm nog steeds te bestellen bij de oorspronkelijke uitgever Barkhuis Publishing.

Leyendo el tejido social: Análisis discursivo y retórica cultural en el sur global

Pablo Valdivia — 2020-05-15

The contemporary state of affairs, however, is way too complex to presuppose that a simple formula will be enough to synthesize all its multiple facets. The fact that both our institutions and our mental life are regulated by communication is more and more evident. It is also clear that human history should submit itself to a democratic consensus, and that contemporary societies have to proclaim themselves democratic, pretending many times they are following a consensus that must be the kernel of collective and of individual development. This consensus, however, is itself also being submitted to an all-encompassing social experiment. Such an experiment is permanently looking for new laws and new accomplishments, because in complying with the scientific model, it presupposes that laws previously valid, and previous social accomplishments no longer apply because social life is in need of being reinvented and people should live in harmony the new laws. The individuals are therefore entangled in this continuous reconfiguration of their institutions and of themselves.
They are nolens volens obliged to judge this perpetual renewal of their social tissue in order to secure their own personal life. This book is an answer to the now globally widespread need of judgment by everyone of the results of this continuous reconfiguration, and although it does not claim any final conclusion, it sums up many important views about our time, coming from human and social that should be an important contribution to the construction a humanity worth living.

“From Jacques Poulain’s Prologue”

Book Co-Editors: Pablo Valdivia, Carlos del Valle

Publishers: University of Groningen Press in Co-edition with UFRO University Press , Chile.

Production support: LINE UP boek en media bv

The softcover version of this book (ISBN: 9789403427652) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

International shipping is possible via Amazon.

This publication is peer reviewed

Bescheiden maar onverzettelijk: Een biografie van professor Hilmar Johannes Backer

Ulco Kooystra — 2020-05-01

Hilmar Johannes Backer was hoogleraar organische chemie aan de RUG van 1916 tot 1952. In zijn onderzoek was hij een syntheticus pur sang; het maken van nieuwe chemische verbindingen en het vinden van betere syntheses voor al bestaande stoffen was zijn passie. Ondanks twee wereldoorlogen die zijn carrière onderbraken, bouwde hij een grote internationale reputatie op.

Naast zijn werk als wetenschapper heeft prof. Backer zich altijd bijzonder ingezet voor studenten. Als docent en als bestuurder heeft hij zich altijd voor hun welzijn ingespannen. Hij vond dat ze behalve colleges en studieboeken méér moesten zien; kennis moesten maken met de bedrijven waar ze later zouden werken, wetenschappelijke congressen bezoeken en collega-studenten in binnen- en buitenland leren kennen. Hij was een pionier in het organiseren van excursies. Vanuit bestuurlijke functies ijverde hij voor niet-academische voorzieningen voor studenten, zoals sportaccomodaties. Vooral in de oorlogsjaren maakte Backer zich erg verdienstelijk voor studenten door het organiseren van de zomercursussen in Ter Apel, als contactpersoon voor studenten die in Duitsland tewerkgesteld waren en als voorzitter van het Studentenhulpfonds. Als mens was hij bescheiden, bijna verlegen. Maar als hij een doel voor ogen had, was hij onverzettelijk.

ISBN gedrukte versie: 9789077922552

Dit boek is in gedrukte vorm nog steeds te bestellen bij de oorspronkelijke uitgever Barkhuis Publishing.

'Werk maakt het bestaan draaglijk': Barend Sijmons (1853-1935)

Inge de Wilde — 2020-05-01

Prof.dr. Barend Sijmons (1853-1935) was de eerste hoogleraar in Nederland die benoemd werd in de moderne talen. In 1881 werd hij hoogleraar Duitse taal- en letterkunde aan de Groningse universiteit. Mede door zijn inzet werden spoedig daarna in Groningen ook professoren voor Frans en Engels aangesteld, waardoor de universiteit in het Noorden des Lands een belangrijk centrum werd voor de ontwikkeling van de moderne talenstudies.

In deze biografie van Sijmons wordt deze ontwikkeling geschetst. Tevens wordt aandacht besteed aan de de rol die Sijmons in het nationale onderwijsbeleid speelde. Hij werd voorzitter van de Onderwijsraad, belangrijk adviesorgaan voor de Minister van Onderwijs, en in die functie zorgde hij ervoor dat in het Academisch Statuut van 1921 de moderne talen werden erkend als academische disciplines.

ISBN gedrukte versie: 9789077922293

Dit boek is in gedrukte vorm nog steeds te bestellen bij de oorspronkelijke uitgever Barkhuis Publishing.

Tussen zieken, boeken en kikkers: De fysiologie van een leven: Izaac van Deen (1804-1869)

Stefan van der Poel — 2020-05-01

Izaac van Deen (1804-1869) was een pionier in de fysiologie en de eerste Joodse hoogleraar in Nederland. In 1851 werd hij als buitengewoon hoogleraar in Groningen aangesteld.
Ruim vijftig jaar na de juridische gelijkstelling van Nederlandse Joden betekende dit een doorbraak in het emancipatieproces. De moeizame totstandkoming van deze aanstelling geeft een interessant beeld van het universitaire leven van die dagen. Twee decennia later werd de eerste vrouwelijke student in Groningen toegelaten - Aletta Jacobs, eveneens van Joodse huize. De Groningse universiteit bouwde zo verder aan haar liberale reputatie.

ISBN gedrukte versie: 9789491431128

Dit boek is in gedrukte vorm nog steeds te bestellen bij de oorspronkelijke uitgever Barkhuis Publishing.

Groninger graanprijzen: De prijzen van agrarische producten tussen 1546-1990

W. Tijms — 2020-03-13

Een thermometer voor de welvaart in Stad en Ommelanden. Zo mogen de prijzen van granen en andere agrarische produkten die op de Korenbeurs in Groningen werden genoteerd wel genoemd worden. Hoe hoger de prijzen, hoe meer boeren in de stad te besteden hadden. Prijsdalingen leidden tot bezorgde gezichten. Met spanning werden de prijsnoteringen gevolgd, niet alleen door graanhandelaren en boeren, maar ook door journalisten, hoogleraren en studenten die soms uitgebreide prijsverzamelingen aanlegde.

In dit boek zijn voor het eerst behalve alle graanprijzen ook de prijzen van tal van andere agrarische producten met grote zorgvuldigheid systematisch bij elkaar gebracht. Zo zijn er onder andere reeksen gemaakt van prijzen van aardappelen, boter, eieren, peulvruchten en slachtvee. Bovendien wordt met deze prijsgeschiedenis een zeer lange periode overbrugd van bijna 450 jaar, van 1546 tot 1990. Daarmee is een uniek hulpmiddel geschapen voor het economisch historisch onderzoek in een regio waarvoor de stad Groningen een centrale functie vervulde, het platteland van Groningen en een groot gedeelte van de provincie Drenthe.

Het onderzoek voor deze publicatie is van de hand van dr. Wigbold Tijms, voormalig medewerker van het NAHI, die zich in zijn loopbaan tot de grote specialist op dit terrein in Nederland heeft ontwikkeld en die eerder prijsreeksen samenstelde van tal van andere steden in ons land. Deze werden onder andere gepubliceerd in Historia Agriculturae XI-4 en XI-2.

Om de huidige onderzoeker zoveel mogelijk ten dienste te zijn, is gekozen voor een tweeledige publicatie. In gedrukte vorm worden een uitgebreide inleiding en toelichting gepubliceerd die vergezeld gaan van grafieken. Daarnaast worden de prijsreeksen zelf in digitale vorm beschikbaar gesteld.

^{Omslagontwerp: Vorm & Inhoud, Groningen}

Belvedere en de geschiedenis van de groene ruimte

Michiel Gerding — 2020-03-13

Michiel Gerding (ed.)

Cultuurhistorie en cultureel erfgoed zijn begrippen die de achterliggende jaren steeds meer ingang hebben gevonden in het taalgebruik van de ruimtelijke planvorming. Het duidt erop dat meer dan vroeger in het overheidsbeleid rekening gehouden wordt met waardevolle objecten en structuren uit het verleden.
Veel van het denken hierover heeft in de nota Belvedere zijn weerslag gevonden. Belangrijk aspect daarbij is de samenhang tussen de disciplines op cultuurhistorisch terrein, waarbij archeologie, geschiedenis van architectuur en stedenbouw en historische geografie geïntegreerd worden beschouwd.
Het vak geschiedenis staat daarbij nog wat aan de zijlijn, terwijl het juist het historische verhaal is dat aan de objecten betekenis geeft en ze in een bredere context plaatst. Daarom heeft het NAHI in het kader van Belvedere een project uitgevoerd onder de titel "Belvedere en de geschiedenis van de groene ruimte". Het beoogt een bijdrage te leveren aan de cultuurplanologische discussie vanuit het vak geschiedenis.

Zeven historici uit Groningen en Wageningen hebben daartoe een essay geschreven, een algemeen probleemstellend stuk en zes bijdragen over de ruimtelijke gevolgen van een bepaalde historische ontwikkeling. Zij zijn daarbij begonnen aan de andere kant dan in vele cultuurhistorische projecten gebruikelijk is. Er is niet uitgegaan van een bepaald ruimtelijk object of een specifieke ruimtelijke structuur en vervolgens geprobeerd vast te stellen wat daarvan de historische achtergrond is. De historische ontwikkelingen zelf zijn daarentegen centraal gesteld, en pas daarna is gekeken of, en zo ja welke, ruimtelijke weerslag deze heeft gekregen.

^{Omslagontwerp en vormgevingsadviezen: Edward Houting BNO}

De actualiteit van de agrarische geschiedenis

Pim Kooij — 2020-03-13

Op 1 december 1950 is het Nederlands Agronomisch Historisch Instituut (NAHI) met zijn werkzaamheden gestart. Om de beoefening van de agrarische geschiedenis te bevorderen werd een boekerij aangelegd en werden hulpmiddelen zoals bibliografieën en bronnenpublicaties samengesteld. Daarnaast werd oorspronkelijk agrarisch historisch onderzoek verricht. Nu, vijftig jaar later, doet het NAHI dat nog steeds, maar dan wel aangepast aan de eisen van de tijd. Bronnen en bibliografieën worden nu langs digitale weg aangeboden, terwijl het agrarisch historisch onderzoek, mede dankzij het NAHI, een rijke traditie heeft opgebouwd.

Deze bundel legt de nadruk op dit laatste aspect en laat zien wat de laatste stand van dit onderzoek is en welke vragen daarin tegenwoordig centraal staan. Getoond wordt hoezeer de agrarische geschiedenis de vragen die in de actualiteit leven van een historische context kan voorzien. En hoe nuttig het kan zijn om de historische dimensie van hedendaagse discussies te tonen.

Het thema De actuaiiteit van de agrarische geschiedenis stond centraal op het symposium dat het NAHI op 30 november 2000 heeft georganiseerd ter gelegenheid van zijn vijftigjarig bestaan. De voordrachten die daar zijn gehouden, worden in deze bundel gepresenteerd. Vier bijdragen hebben betrekking op het moderne agrarisch historisch onderzoek en behandelen respectievelijk de agrarische geschiedenis in de actualiteit, de ontwikkeling van de Nederlandse landbouw in de vorige eeuw, de betekenis van de landbouworganisaties en de vraag naar de maakbaarheid van het platteland. Het vijfde artikel gaat in op de geschiedenis van het NAHI zelf.

Herman Derk Louwes (1893-1960): Burgemeester van de Nederlandse landbouw

H.M.L. Geurts — 2020-03-13

In 1996 werd het Landbouwschap, parel van de publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties, opgeheven naar aanleiding van een loonconflict tussen werkgevers en werknemers in de landbouw.
Hiermee kwam een einde aan een ruim vijftig jaar bestaand samenwerkingsverband tussen de georganiseerde boeren en landarbeiders.

In Herman Derk Louwes {1893-1960) Burgemeester van de Nederlandse landbouw beschrijft de auteur de totstandkoming van de Stichting voor de Landbouw - in 1954 opgevolgd door het Landbouwschap – en met name de betekenis van H.D. Louwes in dit proces. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de basis gelegd voor deze samenwerking, vanuit de gedachte dat de verzuilde en intern sterk verdeelde organisaties aan invloed en kracht zouden winnen als zij zich manifesteerden als eenheid.

H.D. Louwes, telg van een Groninger herenboerengeslacht met een rijke bestuurderstraditie, had gedurende de daaraan voorafgaande decennia een groot gezag opgebouwd in de landbouwwereld. Vanaf de jaren dertig pleitte hij voor betere verhoudingen tussen boeren en landarbeiders. Als een burgemeester bracht hij de strijdige en strijdende belangen en partijen bijeen. Onderlinge eenheid was naar zijn mening de enige manier waarop de landbouw zich als machtsfactor zou kunnen doen gelden bij politiek en overheid. Op basis daarvan was het mogelijk de gelijkberechtiging na te streven van de landbouw, vergeleken met die van de industrie. Hiervoor achtte hij structurele contacten met de overheid noodzakelijk. Louwes, vrijzinnig-hervormd, was door zijn respectvolle benadering van personen en verenigingen bij uitstek de figuur die in staat was de zo verdeelde organisaties op één lijn te krijgen.

Dit resulteerde na de Tweede Wereldoorlog in de oprichting van de Stichting voor de Landbouw, die door de overheid werd erkend als vertegenwoordiger van de Nederlandse landbouw en een belangrijke stem kreeg in het te voeren landbouwbeleid. Was dit in Nederland al vrij uitzonderlijk, in West-Europees verband was het een unicum.

^{Omslagontwerp: Edward Houting BNO}

^{Proefschrift Universiteit van Amsterdam.}

Where the twain meet again

Pim Kooij — 2020-03-12

Pim Kooij en Richard Paping (eds.)

This volume is a sequel to Historia Agriculturae 28. Both volumes publish the results of the Dutch-Russian project on regional development in a comparative perspective, sponsored by the Netherlands Organization for Scientific Research NWO. The main pivot is once again demographic development in four regions: the Groningen clay area and the eastern part of North-Brabant in the Netherlands,
and the Yaroslavl and Tambov regions in Russia. This volume also deals with some extra regions, thanks to the co-operation of research groups in St Petersburg and Wageningen. The book starts with new results of cohort analyses. The convergence of demographic patterns is confirmed in some contributions, but unfortunately the pattern is not as uniform as one would wish.

Taking the demographic domain as the starting point, we try to explore other domains of society, especially economic and social ones. Once again, this approach reveals that using the same theories, methods, and computer programs leads to highly comparable results.

^{Omslagontwerp en vormgevingsadviezen: Edward Houting BNO}

Dien Hoetink

Hans van Kamp — 2020-02-27

In november 1933 trad Dien Hoetink als juriste in dienst bij de Stichting Landbouw-Crisisbureau van het ministerie van Econonische Zaken. Uiteindelijk zou zij vanaf 1939 de functie bekleden van hoofd van de Afdeeling Juridische of Algemeene Zaken van RbVVO. Haar - 'recht door zee' - opstelling tegenover de bezetter was de rechtstreekse aanleiding tot haar arrestatie op 3 augustus 1944 en haar dood in Ravensbrück op 16 februari 1945.

Het boek is oorspronkelijk verschenen als proefschrift bij de Wageningen Universiteit en verdedigd op 11 januari 2005

^{Omslagontwerp en vormgevingsadviezen: Edward Houting BNO}

Verdeeld land

Simon van den Bergh — 2020-02-27

Tussen 1906 en 1985 is een groot gedeelte van het platteland van Nederland in het kader van de ruilverkaveling op de schop gegaan. Hoewel het wettelijk kader en de doelen van dit instrument in de loop van de tijd veranderden, bleef het principe van de ruilverkaveling gedurende deze bijna 80 jaar gelijk. Het landschap werd aangepast aan de zich in een hoog tempo moderniserende landbouw.

Aan de hand van een viertal voorbeeldprojecten wordt de geschiedenis van de ruilverkaveling uit de doeken gedaan. De nadruk ligt hierbij op de manier waarop men op lokaal niveau inhoud probeerde te geven aan de beginselen van de ruilverkavelingswet. Overheden en organisaties, boeren en burgers, voor- en tegenstanders, allemaal hadden ze een mening over de toekomst van de landbouw en de rol die een ruilverkaveling hierbij zou kunnen spelen. Door de acceptatie van het instrument te beïnvloeden en door de voorgeschreven procedures ruim te interpreteren of zelfs te wijzigen, kreeg de letter van de wet betekenis in het veld en veranderde net Nederlandse landschap van uiterlijk.

^{Omslagontwerp en vormgevingsadviezen: Edward Houting BNO}

De maakbare boer

Erwin Karel — 2020-02-26

In 1956 startte het ministerie van Landbouw een nieuw voorlichtingsprogramma: de streekverbetering. Na de invoering van een nieuwe ruilverkavelingswet (1954) wilde de ambtelijke top van het ministerie het boerenleven in landbouwkundig achtergebleven gebieden moderniseren. Traditionele boeren moesten hun bedrijf technisch en economisch efficiënter leren beheren. Boerinnen dienden kennis te maken met het gerationaliseerde huishouden van het modern westers gezin. Boerenzoons en -dochters moesten na beroepsvoorlichting nieuwe toekomstperspectieven buiten de landbouwsector zoeken.

De moderniseringsthese was bedacht door Wageningse sociologen onder leiding van de hoogleraar E.W. Hofstee. Zij ontwierpen daartoe een theorie over het modern-dynamisch cultuurpatroon.
De basiselementen van deze theorie werden door de landbouwvoorlichters in de streekverbeteringsgebieden gebruikt om richting te geven aan het moderniseringsproces.

Dit boek beschrijft en analyseert het streekverbeteringsprogramma op drie niveaus. De Wageningse sociologen worden gevolgd bij de ontwikkeling van hun theorie. De politieke implicaties van het programma en de rol van de landbouworganisaties worden doorgelicht. En de wijze waarop de voorlichters de concepten in de streekverbeteringsgebieden toepasten, wordt getoetst op haar effectiviteit.

^{Omslagontwerp en vormgevingsadviezen: Edward Houting BNO}

Proefschrift in RUG Research repository

Lokkich Fryslân

Merijn Knibbe — 2020-02-24

In 1511 en 1820 liet de Friese overheid het eigendom, de belastbare waarde en (alleen in 1511) de gebruikers van het land vastleggen. Deze opnames geven nu een uniek beeld van de structuur van de landbouw. Deze studie gaat na wat dit beeld ons vertelt over de Friese landbouw tussen 1511 en 1820.
Aan de hand van de kosten, pachten, lonen, grondbelasting wordt een schets gegeven van de ontwikkeling van de productiviteit.

Vooral na 1580 kreeg Friesland een plaats in een landbouwkundige arbeidsdeling die zich van Amsterdam uitstrekte tot aan de Oostzee. Dit ging gepaard met een groeiende welstand van de landbouw en een forse stijging van het pachtniveau maar tegelijkertijd met een achterblijven van deze pachten bij de nog spectaculairder ontwikkelingen in Holland en Zeeland.

In het oog springend was de vervanging van de huizen van riet, wilgentenen, leem en mest door steeds grotere en waardevollere stenen huizen met grotere schuren.De steeds betere bemesting en drainage van het grasland leidde tot hogere opbrengsten en de komst van meer trekarbeiders naar Friesland die meewerkten bij de hooioogst.

^{Omslagfoto, omslagontwerp en vormgevingsadviezen: Edward Houting BNO}
^{Kaarten op de omslag: GIS, Fryske Akademy}

Memento Mori

Bart Ramakers — 2020-02-24

Bart Ramakers (ed.)

Het Duits-Nederlandse kustgebied was in het verleden – en is nog steeds – een overwegend agrarisch gebied met daarbinnen enkele meer of minder grote stedelijke centra.
Vrijwel alle bijdragen in deze bundel die gaan over de funeraire cultuur in dit gebied, hebben betrekking op rurale verschijningsvormen daarvan.
De bijdragen in deze bundel belichten de cultuur rond sterven en begraven vanuit uiteenlopend perspectief: historisch (cultuurhistorisch, sociaalhistorisch, kunsthistorisch, kerkhistorisch, literatuurhistorisch), maar ook theologisch. De aandacht gaat daarbij in de eerste plaats uit naar de funeraire cultuur in Groningen en Ostfriesland.

Der deutsch-niederländische Küstenraum war in der Vergangenheit - und ist es immer noch - ein überwiegend landwirtschaftliches Gebiet mit einigen mehr oder weniger großen städtischen Zentren.
Nahezu alle Beiträge in diesem Band über die Bestattungskultur in dieser Region beziehen sich auf ihr ländliches Erscheinungsbild.
Die Beiträge dieser Publikation beleuchten die Kultur des Sterbens und Begrabens aus verschiedenen Perspektiven: historisch (kulturhistorisch, sozialhistorisch, kunsthistorisch, kirchenhistorisch, literaturhistorisch), aber auch theologisch. Der Fokus liegt dabei an erster Stelle auf der Bestattungskultur in Groningen und Ostfriesland.

^{Omslagontwerp: Frank de Wit}
^{Foto’s omslag: Fotoarchief Regnerus Steensma en Auszug aus dem Lageplan des alten reformierten Friedhofs 1778 (Archiv der reformierten Gemeinde Leer)}

Rural salvation markets

Kees Kuiken — 2020-02-24

Memoria, the liturgic commemoration of the dead, figures in this study as a unifying perspective on the economic, social, and cultural aspects of village life in the late medieval northern Low Countries.
Against the background of Erik Thoen’s model of social agrosystems, a set of 56 rural parishes of which local memoria registers have been preserved is analysed.
This study shows, among other aspects, how rural salvation markets developed; how kinship, social stratifications, and translocal networks were reflected in these registers; and how liturgy and loyalties shaped medieval villages as imagined communities in which care for the salvation of deceased villagers played a major role.

^{Cover design: Frank de Wit}
^{Design and lay-out: Hanneke de Vries}

^{Cover illustration: Villagers carrying candles to church for Candlemas on a
miniature from a book of hours by Simon Beningh (fl. Bruges 1500-1562). The
J. Paul Getty Museum, Los Angeles, Ms. 50.}

Vrije Wandeling

Wybren Verstegen — 2020-02-20

In 1928 aanvaardt het Nederlandse Parlement de Natuurschoonwet, een wet met verregaande gevolgen voor particuliere landgoederen in Nederland. Eigenaren krijgen belastingverlichting als zij het natuurschoon op hun landgoed in stand houden en als zij hun bezit openstellen voor het publiek. Uiteindelijk valt ruim 100.000 hectare onder de wet verdeeld over 667 landgoederen. In dit boek wordt de onbekende geschiedenis van de landgoederen en de impact van de wet op deze landgoederen beschreven: het ontstaan van de wet, de uitwerking ervan in de eerste decennia daarna en de wetswijziging in 1989. Aan de hand van vele voorbeelden en enkele detailstudies wordt uitgelegd wat de wet voor landgoedeigenaren en het natuurschoon minnende publiek concreet betekende.

^{Omslagontwerp: Frank de Wit}

Baron op klompen

Wim Coster — 2020-02-20

Mr. Bartholomeus Willem Anne Elise baron Sloet tot Oldhuis, kortweg Sloet, was een prominent burger in de 19e eeuw. Van oorsprong was hij Geldersman, maar het grootste gedeelte van zijn leven woonde en werkte hij in Overijssel. Hij was daar burgemeester, rechter en initiator van de ‘Overijsselse Vereeniging tot Ontwikkeling van Provinciale Welvaart' waaruit in 1846 de Landhuishoudkundige Congressen voortkwamen.In de beide decennia rondom 1848 was hij een buitengewoon actief lid van de Tweede Kamer.Hij zette zich in voor de bevordering van de landbouw, de emancipatie van het platteland, de aanleg van wegen te water en te land en de verspreiding van kennis en kunde.

Vanwege zijn nadrukkelijke aanwezigheid, zijn eigenheid, zijn eigenzinnigheid, zijn veelzijdigheid, zijn krachtdadigheid én zijn kwetsbaarheid is deze ‘baron op klompen’ bij uitstek geschikt als een gids door de negentiende eeuw. Zijn Oost-Nederlandse herkomst en zijn daarmee samenhangende gerichtheid bieden bovendien de gelegenheid om specifiek regionale thema’s te belichten.

^{Omslagontwerp: Frank de Wit}

Tussen coördineren en innoveren

Fokko Jan Dijksterhuis — 2020-02-20

In 1957 zag de Nationale Raad voor Landbouwkundig Onderzoek (NRLO) het licht. Als coördinator van het landbouwkundig onderzoek moest deze de belangen van de overheid, het onderzoek en de sector op elkaar afstemmen. Het veld was in beweging. Biotechnologie innoveerde het onderzoek, de overheid ontwikkelde een wetenschapsbeleid, en de landbouw raakte in een crisis. In deze veranderende omgeving vernieuwde de NRLO zich voortdurend en behield een centrale plaats in het onderzoeksveld. Dit boek beschrijft de geschiedenis van de NRLO en zoekt een antwoord op de vraag hoe effectief het werk van de NRLO is geweest.

Naast de auteurs heeft Frank van der Most onderzoek gedaan ten behoeve van het vierde hoofdstuk, over de biotechnologie.

Groen onderwijs

Willem Bruil — 2020-02-18

Maarten Duijvendak, Erwin H. Karel en Pim Kooij (eds.)

Begin twintigste eeuw richtte een aantal Groningse notabelen de Vereniging voor Hoger Landbouw Onderwijs (VHLO) op. De moderniserende landbouw had in die tijd niet alleen behoefte aan landbouwwinterscholen waar boeren en hun zoons voor cursussen konden aanschuiven, maar ook aan hogere opleidingen die aansloten bij het wetenschappelijk landbouwkundig onderzoek. Het honderd jarig bestaan van VHLO is aanleiding geweest om haar geschiedenis te schrijven. In deze bundel wordt die geschiedenis geflankeerd door een beschrijving van de historie van alle vormen van groen onderwijs. Bovendien komen ook de huidige situatie en de toekomst aan bod. Alle bijdragen laten zien dat het agrarisch onderwijs in het Nederlandse onderwijsbestel altijd een speciale plaats heeft ingenomen, niet in het minst door de nauwe band met de dagelijkse praktijk van de landbouw.

^{Omslagontwerp: Frank de Wit}
^{Achtergrondfoto: Lotte Kleijssen en Martin Hillenga}
^{Foto boven: P.B. Kramer, RHC Groninger Archieven (1785-2943)}
^{Foto onder: R.H. Herwig, RHC Groninger Archieven (1785-3753)}

Town and countryside in a Dutch perspective

Pim Kooij — 2020-02-17

Op 31 December 2009 nam prof. dr. Pim Kooij afscheid als hoogleraar van de Rijksuniversiteit Groningen.
Voor deze gelegenheid stelde hij het boek Town and countryside in a Dutch perspective samen, dat in de Historia Agriculturae reeks verscheen. Het bevat onder meer zijn afscheidsrede ‘The Tiger and the Tram. Zoos as an urban wilderness’.

On 31 December 2009, Prof. Pim Kooij retired as Professor of Economic and Social History at the University of Groningen and as Professor of Rural History at Wageningen University. He also retired as managing director of the Netherlands Agricultural Historical Institute and as chief editor of Historia Agriculturae. In honour of this occasion, a special volume of Historia Agriculturae has been issued, containing previously published articles and a few new ones – including his valedictory lecture – covering the fields in which he has been active during his academic career.

^{Photo cover: Studio Gaaikema, Groningen.
Picture cover: Grote Markt Groningen, 1810 by H.L. Mijling (Groninger Museum).}^{Cover design: Frank de Wit}

Art History and Prehistoric Art: Rethinking their Relationship in the Light of New Observations

Horst Bredekamp — 2020-02-13

The Twentieth Horst Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the aula of the University of Groningen on the 4th of October 2019

The point, from which we are defining the human ability to design artefacts and use symbolic signs is currently shifting to a more distant past. The insights responsible for this pushing back, are based, for example, on findings of very early human-shaped sculpture in Swabia, on the realization that human sign-making started literally hundred thousand years earlier than previously thought, as well as the realization that even hand-axes could carry symbolic meaning. Taken together, these phenomena call for a redefinition of the anthropos, in which the ability to design plays an eminent role. The lecture aims to show how the capacity to discriminate and creatively employ visual and material difference in the environment was a pre-condition for the development of human kind. Against this background, the question rises, if the fruitful collaboration between the fields of aesthetics, art history, and anthropology, that drove nineteenth century research into the origins of human creativity, can be revived.

Author Horst Bredekamp
Translated by Mitch Cohen
Graphic design by Tariq Jakobsen
Stichting Gerson Lezingen
Oude Boteringestraat 34
9712 GK Groningen
www.rug.nl/let/gersonlectures www.facebook.com/gersonlectures

Het Groene Front voorbij

Daniël Broersma — 2020-02-11

In 1995 ontstond LTO Nederland als landelijke koepel voor de agrarische sector.De nieuwe organisatie kwam tot stand in een voor de landbouw turbulente periode. Op zowel nationaal als internationaal niveau deden zich veranderingen voor die de sector direct raakten. In Nederland ontstond met het aantreden van de paarse coalitie een nieuwe politieke constellatie. Ondertussen was de Europese Unie bezig met een grondige hervorming van haar landbouwbeleid. In dit boek wordt de geschiedenis van LTO Nederland geanalyseerd binnen het brede verband van nationale en internationale ontwikkelingen.

^{Omslagontwerp: Frank de Wit}

Boeren tussen markt en maatschappij

Erwin Karel — 2020-02-10

In de jaren vijftig en zestig van de 20e eeuw legden boeren en overheid de basis voor de modernisering van de Nederlandse landbouwsector. Die modernisering kwam in de decennia daarna tot volle ontplooiing.
Anno 2013 kent Nederland een hypermoderne agrarische bedrijfstak. Maar wat zijn de gevolgen geweest van die naoorlogse modernisering? Hoe veranderde deze het platteland? Welke invloed had ze op het boerengezin? Wat waren de gevolgen voor het milieu? In dit boek worden de effecten van de modernisering in een achttal beschouwingen onder de loep genomen.

^{Omslagontwerp: Frank de Wit}
^{Omslagfoto: www.shutterstock.com (54542644)/Krysztof Slusarczyk}

Rurale metropool

Meindert Schroor — 2020-02-10

Nieuw licht op bevolking en financiën 17e en 18e-eeuwse Groningen

Tijdens de 17e en 18e eeuw was er sprake van een sterkere bevolkingsdynamiek in de stad Groningen dan tot nu toe werd verondersteld. Dat is een van de conclusies van promovendus Meindert Schroor, die bevolking, migratie en financiën van de stad Groningen in de zeventiende en achttiende eeuw heeft onderzocht.
Schroors proefschrift is een historische studie vanuit een geografische invalshoek. Het omvat een uitgebreid onderzoek en reconstructie aan de hand van seriële bronnen (DTB-boeken, burgerboeken) naar de ontwikkeling van het inwonertal van de stad Groningen gedurende de zeventiende en achttiende eeuw, met andere woorden, ten tijde van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Een en ander gebeurt aan de hand van een reconstructie van het aantal huwelijken, geboorten en de sterfte. Daarnaast is het proefschrift het verslag van een uitgebreid onderzoek naar het verloop van de migratie naar de stad Groningen, met de nadruk op de herkomst van de migranten. In het verlengde daarvan heeft Schroor ook onderzoek gedaan naar de beroepenstructuur van Groningen aan de hand van belastingkohieren, burgerboeken en gilderollen en schetst hij een beeld van de samenhang tussen bepaalde beroepscategorieën en herkomstgebieden. Ten slotte geeft Schroor een analyse van de financiële huishouding van het stadsbestuur en de wijze waarop daarin de centrale positie van deze meest dominante provinciehoofdstad van Nederland, maar ook de economische ontwikkeling van Stad en Ommelanden haar weerspiegeling vindt.

^{Omslagontwerp: Frank de Wit}

Proefschrift in RUG Research repository

Het Bildt is geen eiland

Kees Kuiken — 2020-02-10

Het Bildt, a Frisian polder reclaimed in 1505, was populated in the course of the 16th century by market farmers from across the Zuider Zee. Their translocal commercial and kinship networks and their interaction with local Frisian society and culture are the primary focus of the present dissertation. It relates changes of culture to social-economic and political elite shifts, from the hybrid elite culture of a 16th-century rural patriciate through the aristocratic culture of (largely absentee) landowners around 1700 to the ‘liberal’, ‘bourgeois’ or ‘modern’ elite cultures of the 19th and 20th centuries. The first surveys of the larger population of Het Bildt date back to the 1740s. This dissertation analyses their mobility during the preceding century and the very high percentage of poor (‘alimented’ or ‘insolvent’) residents in 1744. Mobility is indeed a Leitmotiv in these five centuries of broadly defined cultural (or rural) history. The transformation of local and translocal memorial culture is another. In Het Bildt, like elsewhere, family and status determined early modern memorial culture. During the democratic late 20th century, its focus shifted to a cultivation of ‘unique’ local characteristics such as the spoken language, a distinctive amalgam of (imported) Western Dutch and the Frisian language spoken in the surrounding countryside.

^{Foto omslag: L.J. Waghenaer, Spieghel der Zeevaerdt (foto Zuiderzeemuseum)}
^{Omslagontwerp: Frank de Wit}

Proefschrift in RUG Research repository

Prolegomena to Natural Law

Gottfried Achenwall — 2020-02-07

This is the first English translation of the Prolegomena iuris naturalis by Gottfried Achenwall (1719–1772). In this book, Achenwall presents the philosophical foundation for his comprehensive theory of natural law. The book is of interest not only because it provides the basis for a careful, systematic, and well-respected eighteenth-century theory of natural law in the Leibniz-Wolffian tradition, but also because it sheds important light on the work of Immanuel Kant. Achenwall’s work influenced Kant’s legal and political philosophy as well as his ethics, and it is indispensable for understanding Kant’s Feyerabend Lectures on Natural Law and his Metaphysics of Morals. The present volume complements the translation of Achenwall’s handbook, Natural Law.

Edited by Pauline Kleingeld,
Professor of Philosophy at the University of Groningen, the Netherlands

In September 2020, Pauline Kleingeld will be awarded the Spinoza Prize.

Translated by Corinna Vermeulen, PhD, a professional translator who has translated Latin works of Grotius, Descartes, and Spinoza.

Cover design: Riëtte van Zwol

Publisher: University of Groningen Press,

Broerstraat 4, 9712 CP Groningen

Production support: LINE UP boek en media bv

The hardcover version of this book (ISBN: 9789403422541) can be ordered via Print on demand directly on the site of our partner Uitgeverij kleine Uil, and through all regular (internet) bookshops.

The first English translation of Achenwall’s handbook Natural Law: A Translation of the Textbook for Kant’s Lectures on Legal and Political Philosophy edited by Pauline Kleingeld, translated by Corinna Vermeulen, has been published by Bloomsbury Academic in February 2020

Cultuur² Cultuuronderwijs in het VO

Barend van Heusden — 2020-01-13

Cultuur² Cultuuronderwijs in het VO is geschreven voor docenten in de cultuurvakken van het voortgezet onderwijs: Nederlands, moderne vreemde talen, klassieke talen, geschiedenis en erfgoed, maatschappijleer en burgerschap, mediawijsheid, levensbeschouwing, de kunstvakken en filosofie.

Cultuuronderwijs is onderwijs in cultureel bewustzijn. Dit bewustzijn is het menselijk vermogen om te reflecteren op cultuur: op wat mensen (mee)maken, denken en doen. Je kunt dit bewustzijn op allerlei manieren uitdrukken: in taal of met kunstwerken bijvoorbeeld, met muziek, of door je op een bepaalde manier te gedragen.
Cultureel bewustzijn krijgt vorm in het nieuws en in de geschiedschrijving, in religie en politiek, in de kunsten en in de filosofie. Het bepaalt je zelfbeeld en identiteit en geeft richting aan je handelen. Een rijk en veelzijdig cultureel bewustzijn biedt daarom een stevige basis voor betrokken en kritisch burgerschap.

Cultuur² Cultuuronderwijs in het VO biedt een stevig onderliggend kader voor samenhangend cultuuronderwijs, omdat het laat zien dat (en hoe) de cultuurvakken elkaar aanvullen. Ze ondersteunen samen het ontwikkelen van het cultureel bewustzijn van leerlingen, in al zijn verschijningsvormen. Inzicht in deze samenhang maakt lessen interessant en zinvol.

De uitgewerkte praktijkvoorbeelden in dit boek helpen je bij het ontwikkelen van een (school)visie op cultuur en cultuuronderwijs. Je krijgt handvatten aangereikt waarmee je de cultuur en de ontwikkeling van je leerlingen kunt leren kennen en je ontdekt hoe je met die kennis op je school cultuuronderwijs kunt invullen.

Onze cultuur verandert snel. We zijn mondialer, digitaler en democratischer dan ooit. Cultuur hangt altijd samen met waarden, maar wat van waarde is en wat niet, is door deze ontwikkelingen vaak minder vanzelfsprekend. Vandaar dat er behoefte is aan een nieuwe manier van denken over cultuur en cultuuronderwijs. Voor dit denken legt Cultuur2 Cultuuronderwijs in het VO het fundament.

Cultuur² Cultuuronderwijs in het VO bouwt voort op Cultuur² Basis voor Cultuuronderwijs. Samen bieden deze twee boeken en stevige basis voor een doorlopende leerlijn cultuuronderwijs PO-VO.

De hardcover versie van dit boek (ISBN: 9789403422183 ) is via Print on demand direct op de site van onze partner Uitgeverij kleine Uil te bestellen, en via alle reguliere (internet)boekhandels.

Grafisch ontwerp: JUSTAR grafisch ontwerpers

Druk: Veldhuis Media

Uitgever: University of Groningen Press,

Broerstraat 4, 9712 CP Groningen

Productiebegeleiding: LINE UP boek en media bv

Writing to Waste Ink

Roos Walstock — 2019-04-03

The Who, The Why & The Where

Writing to Waste Ink is a collection of poetry and prose written and developed by three writers in a collaborative creative process. The project began as a final year project for the authors, all students at University College Groningen. They were all creative writers and had also studied philosophy, and wanted to investigate alternative ways to understand (and experience) intersubjectivity in the creative process. The project is an attempt to move beyond the academic philosophy essay, to create poetry and prose pieces in group-written clusters or “triplets”, each piece written by one of the authors and the other two pieces as responses. Further collaborative drafts produced a set of writings that could not be considered as sole-authored, but pushed into the realm of the inter-subjective.

The book includes an explanatory essay that features a rationale and a description of the investigation and creative process. Collaborative editing began with 13 sets of draft triplets, each discussed in both creative and philosophical terms including their shared implicit assumptions, agency and the interaction process. This book is the result of that process: A hybrid creative/research product that provides very unique perspectives on freedom, death, coffee, rain and statistics exams.

Endorsement by Ferdinand Lewis, Ph.D

"This book is the product of an experiment by three University College students to glimpse human experience intersubjectively, by moving beyond the familiar research frameworks of individual creative artists or philosophers. These poems and prose pieces are only the tangible part of their collaborative output: Their practical working sessions challenged each of them to re-think what they knew of philosophy and creative writing, to re-position themselves at an unfamiliar, uncomfortable point where multiple imaginations (and rationalities) produce a single, rich interpretation. I congratulate them on this effort and hope they inspire many such collaborations in the future."

Cover design by Roos Walstock
Book design by Marius Merz & Jack Dignam

Publisher: University of Groningen Press,
Broerstraat 4, 9712 CP Groningen

ISIS and the Threat to Our Cultural Heritage: What Can the World Do? A Five-Point Proposal

James Cuno — 2019-04-03

The Eighteenth Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the aula of the University of Groningen on the 8th of October 2015.

No abstract available.

Everything or Nothing?: What do University Museums know?

Ivan Gaskell — 2019-03-28

The Nineteenth Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the aula of the University of Groningen on the 6th of October 2017.

No abstract available.

The University Library of Groningen

Gerda C. Huisman — 2018-07-31

Four hundred years ago, on 28 February 1615, the University of Groningen Library was officially instituted. This book celebrates the four centuries during which the Library matured from a single room with chained books to a modern and busy centre which is an information hub and a social meeting place as well.

This book not only marks the Library's four-hundredth anniversary, but it also appears in a time of many changes. From September 2014, over the next few years the building will undergo a complete transformation. This is another reason why it appropriately focuses on the present-day building and the organisation's long history. The forty collections presented here form a selection of the many delightful, fascinating and rare items in our care. Together they give an impression of the treasures preserved by our Library, a trust which, it is hoped, we will continue to honour for many centuries to come.

This book is also available in print: Barkhuis

Eye, Memory, Hand: The Nineteenth-Century Debate about the Role of Visual Memory in the Creative Process

Petra ten-Doesschate Chu — 2018-07-26

The Sixteenth Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the Aula of the University of Groningen on the 10th of November 2011.

In conclusion, the role that visual memory played in the creative process was an issue that preoccupied not only artists but also critics, philosophers, and psychologists in the second half of the nineteenth century. The lively discourse that the topic generated had much to do with its complexity, even its apparent ambiguity. While some saw a well-trained memory as an aid to examine and record reality, others saw it as a hindrance to close and unbiased observation. While memory was seen by some as a source of imagination, others saw it as a cause of schematization. While some advocated its synthesizing power, others saw this same power as a source of impoverishment of art. Depending on what aspect of memory was foregrounded, its use was strongly encouraged or discouraged. It is clear that the debate on the benefits of the application of visual memory to artmaking was intricately linked to another important debate that took place at the end of the nineteenth century, one about the relative value of naturalism and abstraction. Once that debate was, in some sense, "won" in the early twentieth century by those who favored abstraction, the nineteenth-century discourse on memory lost much of its relevance. At the same time, the way in which memory was understood was radically changed by Sigmund Freud, who added a new twist by the introduction of the unconscious- an area of the mind where unwanted memories were stashed away, difficult to access but not without the possibility or retrieval. It is this aspect of memory that came to fascinate the Surrealists, who placed it at the center of their creative process. But that is an entire new chapter in the relation between art, memory, and hand, which is outside the purview of this paper.

'To the Happier Carpenter'. Rembrandt's War-Heroine Margaretha de Geer, the London Public and the right to Pictures

Neil MacGregor — 2018-07-26

The Eighth Gerson Lecture, held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the Aula of the University of Groningen on November 9, 1995.

In this lecture, I should like to offer another National Gallery footnote. It is one of which I believe Gerson himself would have approved: the exhibition in the National Gallery in 1942 of Rembrandt's bust-length portrait of Margaretha de Geer which made her for a few months the most famous Dutch picture in England. Occuring in the very year the Ausbreitung was published, it offers, I think, one of the most fascinating and unexpected examples of the Nachwirkung in a foreign country of a seventeenth-century Dutch painting.

Rembrandt. The Holy Family, St Petersburg

Egbert Haverkamp Begemann — 2018-07-26

The Fifth Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the aula of the University of Groningen on the 16th of November 1989.

No abstract available.

Some discoveries of 1492: Eastern antiquities and Renaissance Europe

Alexander Nagel — 2018-07-26

The Seventeenth Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the aula of the University of Groningen on the `14th of November 2013.

No abstract available.

Iconclasts and their motives

David Freedberg — 2018-07-26

The Second Gerson Lecture, held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the Aula of the University of Groningen on October 7, 1983.

Iconoclasm - the breaking of images, the purposeful destruction of art - engages complicated feelings. Many people experience powerful emotions in the presence of work of art, emotions which are usually channelled along safe and rewarding lines. To hear of a violent attack on such an object, or to see the devastating results, shocks and horrifies the art lover. For that reason, the subject is usually avoided in art-historical discourse.

David Freedberg, professor of art history at Barnard College, Colombia University, is the author of the fundamental study Iconoclasm and painting in the revolt of the Netherlands (1973), and of several distinguished articles on historical iconoclasm. In those works, he dealt with iconoclasm as an aspect of religious or political upheaval. In Iconoclasts and their motives, he turns to the much more difficult subject of individual acts of iconoclasm performed in our century. He examines the psychology of the iconoclast and the public reaction to acts of iconoclasm, reaching conclusions which help us to understand why iconoclasts destroy art - and why other cherish it.

The Power of Memory

Henk van Os — 2018-07-26

The Tenth Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the aula of the University of Groningen on November 18, 1999.

Nowhere did the power of memory play a more compelling role than in the veneration of holy relics by the Christians of the Middle Ages. This practice was not inspired only by the exemplary lives of prodigious individuals from the past. No, the heroes of faith had far more to offer than mere example. They conferred well-being, health, protection and the ultimate promise of victory over death. The author experiences the veneration of Christian relics as an expression of something more universal, as the power of memory. Therefore he feels the need to actually see these powers in action somewhere else. It was this need which took him in search of real ancestors worship at Geelvink bay in former New Guinea. In the lecture new research will be presented and also hitherto unknown and rather spectacular reliquaries will be published.

Henk van Os is University Professor of Art and Society at the University of Amsterdam. He is the author of many studies on early Italian art. As general director of the Rijksmuseum he organised the exhibition Art of Devotion in 1994 and wrote a book on the subject, that is considered the best general introduction to late medieval art for private devotion. He is preparing a major exhibition on medieval reliqaries for the year 2000 in the Nieuwe Kerk in Amsterdam and the Museum Catharijeconvent in Utrecht. This publication is supported by het VSB Fonds.

The Roman Garden of Agostino Chigi

Ingrid D. Rowland — 2018-07-26

The Thirteenth Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the aula of the University of Groningen on the 17th of November 2005.

No abstract available.

Sprezzatura and the Art of Painting Finely. Open-ended Narration in Paintings by Apelles, Raphael, Michelangelo, Titian, Rembrandt and Ter Borch

Philipp Fehl — 2018-07-26

The Ninth Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the Aula of the University of Groningen on the 6th of November 1997.

The literature of classical antiquity is full of stories that tell us that too much care in finishing a picture is counter-productive. There is an invisible point towards which you must reach but beyond which you must not go. You can't be fine enough in perfecting your work but if you try too hard you are no longer fine, your picture becomes artificial just where you wanted to arrive at perfection in the representation of nature. Your piece will be labored and therefore look unnatural: it will no longer be, as nature always is, free. Apelles vaunted that his works had a certain grace, an ease and that in that quality, in it alone, he was superior to all his famous fellow painters. He knew 'when to take his hand off his picture' and thus, by leaving it in a manner unfinished, he finished it to perfection. His famous dark varnish made his pictures shine in relative darkness more appropriately brightly and hid, perhaps, with a more completely accurate fineness what was to finely finished to do justice to truth with the semblance of a new and accurate and comforting fineness. Thus he could paint what could not be painted, 'thunder, lightning, and lightning flashes'. The fleeting apparitions became definite because he painted them fleetingly and the crash of thunder could be heard as an effect of what he made visible. Where the image was not enough the imagination supplied what was missing.

Heroes, ancestors, relatives and the birth of the portrait

Andrew Martindale — 2018-07-26

The Fourth Gerson Lecture, held in memory of the Horst Gerson (1907-1978) in the aula of the University of Groningen on May 26, 1988.

The painted portrait is so common in Western art that we usually take its existence for granted. We expect to find portrait galleries in ancestral palaces as well as in the board rooms of respectable old corporations. Yet we cannot explain the rise of the individual portrait solely on the basis of dynastic and institutional needs. Why did the portrait develop into the shape familiar to us? What purposes were served by its emergence? These are some of the questions dealt with in this thoughtful exploration of the circumstances surrounding the birth of a genre.

The answers, tentative as they are, throw light on the entire subsequent history of portraiture. In its variety of forms and functions, the portrait remains elusive. 'Although the birth of a genre in western art ought to be the occasion for at least a small fanfare', Martindale finds it 'difficult to know when to give the first toot.' Yet the evidence does point to a certain place and time as the centre of diffusion: the papal court at Avignon in the mid-fourteent century. There, we find famous early portraits of both the institutional and personal variety: a court portrait of John 11 of France, and Simone Martini's lost drawing of Petrarch's beloved Laura.

Martindale's sensitive probing thus tends toward a common source for the main forms of this most individual and most conventional of genres. By taking into account the personal as well as political motives of sitters, patrons and artists, Martindale gives food for thought on the relation of art to life in more areas than early portraiture alone.

Bathtime: Renoir, Cézanne, Daumier and the Practices of Bathing in Nineteenth-Century France

Linda Nochlin — 2018-07-26

The Sixt Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the aula of the University of Groningen on November 21, 1991.

No abstract available.

The Aesthetics of Roman Eighteenth-century Sculpture: 'Late Baroque', 'Barochetto' or 'A discrete Art Historical Period'?

Jennifer Montagu — 2018-07-26

The Eleventh Gerson Lecture, held in memory of Horst Gerson (1907-1978)
in the aula of the University of Groningen on November 8, 2001.

No abstract available.

The Art of Laughter in the Age of Bruegel

Walter S. Gibson — 2018-07-26

The Twelfth Gerson Lecture, held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the Aula of the University of Groningen on November 20, 2003.

For many centuries the paintings of Hieronymus Bosch and Pieter Bruegel have been subjects of delight, fascination and wonder. Yet their meaning, in spite of many studies and widely diverse interpretations, often still seem to elude us. Prof. Walter Gibson, an internationally acclaimed expert on Bosch and Brueghel, discusses an aspect of their work that has received only scant attention: humor and laughter.

Repatriation of Art from the Collecting Point in Munich after World War II. Background and Beginnings, with Reference especially to the Netherlands

Craig Hugh Smyth — 2018-07-26

The Third Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the aula of the University of Groningen on the 13th of March 1986.

Within weeks after the United States entered World War II in December 1941, a group of American museum curators, art historians and conservators met to find ways of dealing with the wartime threat to art works. Their efforts led to the appointment of Advisers on Fine Arts attached to the fighting units of the American and British armed forces. These officers of the Monuments, Fine Arts and Archives Services (MFA&A) did whatever lay in their power to protect what General Eisenhower called the 'historical monuments and cultural centers which symbolize to the world all that we are fighting to preserve.'

After the defeat of Germany, the MFA&A was charged with locating the German repositories of art and archives, protecting them from loss and detoriation, and returning looted objects to the countries from which they had been removed. Under great pressure of time, a number of Allied collecting points were established, of which the largest was the Central Art Collecting Point in Munich. The author, then a young naval lieutenant, was given the task of setting up and administrating this vast and sensitive operation.

Repatriation of Art deals with the background and beginnings of the Central Collecting Point. The account is bases partly on the author's own memory and papers, but also on documents he found in the National Archives in Washington. The text of the documents, published in the appendix, provides fascinating reading as well as important new material for understanding a unique chapter in the history of art, warfare and civilization.

Craig Hugh Smyth is former director of the Harvard University Center for Italian Renaissance Studies (I Tatti), Florence, and Kress Professor at the Center for Advanced Study in the Visual Arts, National Gallery of Art, Washington.

Cover illustration: the author supervising the shipment of the Ghent Altarpiece from the Central Collecting Point to Belgium, 21 August 1945.

Portraits by the Artist as a Young Man: Parmigianino ca. 1524

Patricia Lee Rubin — 2018-07-26

The Fourteenth Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the aula of the University of Groningen on the 22nd of November 2007.

No abstract available.

Form Follows Function, or does it? Modernist Design Theory and the History of Art

Horst W. Janson — 2018-07-26

The First Gerson lecture, held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the Aula of the University of Groningen on October 2, 1981.

Janson resigns from the dogmatic application of the rule, in the writings of Le Corbusier and other functionalist architects, that the artistic form should do justice to the function it serves. And yet Janson answers the question with yes. The form is indeed related to the function, he says, if you at least understand the word function more than just in the sense of direct applicability. Janson was thinking of the definition of Jakob Burckhardt who envisioned an 'Kunstgeschichte nach Aufgaben', an art history that reflected the tasks and functions of the arts in society as a whole. (Gary Schwarz, NRC, 8-8-1997)

Jordaens, Psyche and the Abbot. Myth, decorum and Italian manners in seventeenth-century Antwerp

Elizabeth McGrath — 2018-07-26

The Fifteenth Gerson Lecture held in memory of Horst Gerson (1907-1978) in the aula of the University of Groningen on the 12th of November 2009.

Abstract not available.

'Laudando Praecipere'. Der Medicizyklus des Peter Paul Rubens

Martin Warnke — 2018-07-26

Der siebente Gerson Vortrag zur Erinnerung an Horst Gerson (1907-1978) in der Aula der Universität Groningen am 18. November 1993 gehalten.