De illusie van de maakbaarheid

Technologische ontwikkelingen waren decaden lang leidend in de samenleving in bredere zin en in de geneeskunde in het bijzonder. Mede daardoor leven we langer. In de wereld om ons heen lijkt alles maakbaar; gezondheid, schoonheid en soms ook geluk.

Hoe schril is het contrast tussen die maakbare wereld en de realiteit van ziekte, ouderdom en sterfte, stelt Barbara van Leeuwen in haar oratie. Voordat een patiënt op een operatietafel terecht komt, heeft zich een selectieproces voltrokken. De patiënt is verwezen naar een chirurg, een diagnose is gesteld, een mogelijke operatie geopperd en geschikt bevonden. Daar is niet meer voor nodig dan een juiste diagnose in combinatie met een richtlijn en technische mogelijkheden.

Dit ziektegedreven proces doet geen recht aan de individuele patiëntkenmerken of -voorkeuren en voldoet zeker niet voor de oudere patiënt. Dat blijkt in de praktijk door de soms teleurstellende uitkomsten na grote operaties bij patiënten op oudere leeftijd. De ziekte is genezen, maar de patiënt en diens familie worden geconfronteerd met de onbedoelde schade van de behandeling, complicaties, functieverlies en achteruitgang van de kwaliteit van leven.

Als reactie op de soms teleurstellende uitkomsten van een operatie op oudere leeftijd is de laatste jaren de transitie naar waardegedreven zorg ingezet. Als we de zorg daadwerkelijk waardegedreven willen maken, dan hoort daar acceptatie bij van het feit dat - behalve genezing - ook andere uitkomsten van zorg van waarde zijn.

Niet alles is maakbaar, dat is een illusie, maar waardegedreven zorg mag dat niet zijn.

Ontwerp en opmaak: LINE UP boek en media bv | Riëtte van Zwol
Illustratie voorkant: cake-mixstore.com

Uitgegeven door University of Groningen Press
Broerstraat 4
9712 CP Groningen
https://ugp.rug.nl/